Stemming over de wet werd eerst een week uitgesteld, en vervolgens nog een paar uur tot dinsdagavond. Berichtgeving van NRC dat een kritisch rapport over het RO-beleid in Nederland door het ministerie van Binnenlandse Zaken zou zijn tegengehouden, zorgde voor onrust. Gemeenten zouden niet klaar zijn voor decentralisering van bijvoorbeeld veiligheidstaken; ruimtelijke belangen komen vaak ‘in de knel’ door decentralisatie van de ruimtelijke ordening, aldus het rapport. Dit onderwerp werd voorafgaand aan de stemming in de Senaat besproken. In het hiervoor aangevraagde vierde termijn kwam ter sprake of dergelijke uitvoerings- en handhavingsproblemen met de Invoeringswet Omgevingswet kunnen worden voorkomen.
In de Omgevingswet komt een groot aantal wetten en regels samen en ligt de focus op decentralisatie. De vormgeving van en overstap naar deze wet, die in 2021 van kracht moet worden is daarmee een grote opgave. De Invoeringswet is nodig voor de inwerkingtreding. De instemming met de wet door de Eerste Kamer betekent nog niet dat die wet 1 januari in werking treedt. Het Rijk, de Eerste en Tweede Kamer, VNG, Unie van Waterschappen en IPO besluiten daar deze zomer over. Voldoende implementatie bij overheden van de wetgeving en het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) dat hiermee gepaard gaat is een belangrijke voorwaarde voor de inwerkingtreding.
Of dat op dit moment afdoende is, is nog maar de vraag. Zo bleek in november uit een benchmark door Stec Groep dat de helft van de gemeenten worstelt met van ruimtelijk ordening binnen Omgevingswet. Ongeveer 50 tot 55 procent van de 100 ondervraagde gemeenten gaven toen aan nog niet zeker te weten of het gaat lukken om meer flexibiliteit en afwegingsruimte en het variëren en optimaliseren van eindtijden te implementeren. Vijf op de zes gemeenten gaven aan qua cultuur nog niet helemaal klaar te zijn voor de Omgevingswet, al steeg het aantal gemeenten dat zei wél klaar te zijn ten opzichte van een jaar daarvoor.
De minister zegt de betrokken partijen de komende periode maandelijks te informeren over de voortgang van de implementatie.
