Kansen in een vermindering van uitstoot liggen volgens de commissie vooral op en rond de luchthaven. Als oplossing noemt ze onder meer elektrisch taxiën, een vernieuwing van de vloot en het verminderen van het aantal vluchten. Ook vliegtuigen die niet opstijgen of landen in Nederland, maar enkel overvliegen, dragen bij aan depositie. De depositie van vliegverkeer boven 3000 voet moet in internationaal verband worden besproken, omdat het moeilijk is deze terug te brengen met landelijke maatregelen, zo luidt het advies.

Aandeel klein, maar groter dan gerapporteerd

In de stikstofcrisis heeft het kabinet vooralsnog twee pakketten aan maatregelen gepresenteerd. Een groot deel van de maatregelen richt zich op de agrarische sector. In het eerste volgde het deels het advies van Commissie Remkes op, met een aangepaste snelheidslimiet op snelwegen, een ammoniakreductie door aangepast veevoer en een hoger subsidieplafond van de saneringsregeling voor varkensbedrijven. Ook worden er regionale drempelwaarden uitgewerkt. In aanvulling op de eerste bekendmaking maakte het kabinet in december afspraken met agrariërs.

Met ongeveer 46 procent heeft de landbouw inderdaad het grootste aandeel in de totale stikstofdepositie. Evengoed vindt de commissie het ‘rechtvaardig’ dat ook de luchtvaart een duit in het zakje doet in het reduceren van stikstofdepositie. Ze houdt daarmee vast aan haar eerdere advies, dat luidde dat iedere sector die stikstof uitstoot moet bijdragen aan een oplossing. In de boerenprotesten uitten diverse boeren kritiek dat er (nog) geen concrete plannen lagen om de luchtvaartsector te betrekken bij de stikstofcrisis.

De stikstofuitstoot van de luchtvaartsector is volgens de commissie weliswaar beperkt, maar groter dan de 0,1 procent die wordt gerapporteerd. Dat komt doordat wordt gekeken naar vliegverkeer tot een hoogte van 3000 voet. Het adviescollege vindt dat alle neerslag in ogenschouw moet worden genomen. ‘En dus ook van uitstoot die afkomstig is van luchtvaart uit hogere luchtlagen (boven 3.000 voet), omdat boven deze grens veel stikstof afkomstig is van de luchtvaart. De bijdrage van de luchtvaartsector aan de stikstofneerslag in Nederland komt dan uit tussen de 0,7 en 1,1% van de totale uitstoot en komt overeen met 12 tot 19 mol N/ha/jaar.’

Bovendien zijn volgens de commissie de gerapporteerde emissies in de luchtvaardsector gestegen sinds 1990, terwijl ze in verschillende andere sectoren daalden. Daardoor zou het relatieve aandeel van de luchtvaartsector sinds zijn 1990 verviervoudigd.

‘Duidelijk en werkbaar’

Dick Benschop, CEO Royal Schiphol Group, spreekt in een reactie van een ‘duidelijk en werkbaar advies’. Hij zegt blij te zijn dat de commissie de relatie tussen luchtvaart en stikstof heeft onderzocht en oplossingen aandraagt en dat Schiphol zich samen met de sector zal inzetten voor een reductie.

Lukt het de luchthavens overigens niet (of onvoldoende) om de uitstoot te verminderen, dan moeten zij volgens de commissie meehelpen om dit in andere sectoren te bewerkstelligen, willen zij uitbreiden. ‘Hierbij gaat het om luchthaven-gerelateerde (economische) activiteiten van de luchthaven (als bedrijf), zoals het wegverkeer van en naar de luchthaven, zodat per saldo de emissies dalen.’

Luchtvaartnota

Vorig jaar maakte het kabinet bekend het maximaal aantal vluchten op Schiphol vanaf 2021 stapsgewijs en onder voorwaarden te willen verhogen tot 540 duizend vluchten. Dit jaar is dat aantal nog 500 duizend. Overigens luidt het advies van de commissie níét dat het aantal vluchten moet worden verminderd. Of de aanbevelingen worden opgevolgd, weten we binnenkort. Naar verwachting worden in januari plannen voor de Nederlandse luchtvaart gepresenteerd in de Luchtvaartnota 2020-2050.