Volgens Keers en De Zeeuw bestaat de nieuwbouwvraag bij Nederlanders voor 70% uit ’grondgebonden woningen’, dit zijn huizen met een tuintje en een voordeur op de begane grond. Dat strookt niet met de huidige samenstelling van nieuwbouw, die vooral bestaat uit appartementen. Door de enorme bouwopgave zijn er voor 2025 relatief veel plannen voor de bouw van appartementen, zoals in Noord-Holland 72% en in Zuid-Holland 61%.

Deze ‘appartementengolf’wordt beleidsmatig tot stand gebracht door de toenemende vraag van alleenstaande ouderen. Dat vinden de schrijvers een slechte zaak, omdat de verhuisdrang bij 65-plussers helemaal niet hoog is. “Senioren zijn honkvast. Waar 9% van alle huishoudens beslist binnen twee jaar wil verhuizen is dit bij de groep 65plussers amper 2%”, wordt benoemd in het rapport. Deze 74.000 verhuisgeneigde ouderen willen bovendien, ongeveer een derde,  het liefst naar een eengezinshuis. Pas op zeer hoge leeftijd is de voorkeur voor een appartement groter. 

Daarnaast is de populariteit van de stad niet te wijten aan het stedelijke woonmilieu. Mensen willen vooral in eensgezinswoningen binnen of buiten de stad wonen. De Vinex-locaties hebben ervoor gezorgd dat een deel van de jonge Nederlandse gezinnen aan de stad gebonden is gebleven. De groei van de grote steden komt vooral door buitenlandse migratie.

Er moet volgens de schrijvers dus veel meer rekening gehouden worden met de woonwensen van Nederlanders. De overheden beschikken met het grote WoOn 2018 onderzoek aan een schat aan informatie. Voor het onderzoek zijn 40 duizend Nederlanders naar hun woonwensen gevraagd. In het essay staat dat er bij het maken van bouwprogramma’s onvoldoende rekening is gehouden met deze gegevens.

Rijtjeshuizen juist oorzaak

Econoom Madeline Buijs van de ABN-AMRO liet in een column op de site van diezelfde bank juist weten dat rijtjeshuizen de oorzaak zijn van het woningtekort. Volgens haar wonen nergens in Europa zoveel mensen in ‘de Mondriaans voor de massa’ dan in Nederland. Volgens Eurostat heeft de gemiddelde Nederlander 2 kamers per persoon tot zijn beschikking, tegenover een Europees gemiddelde van 1,6. ‘Als we vanaf nu allemaal met wat minder ruimte genoegen nemen, kunnen we veel meer woningen bouwen om aan de veronderstelde groei van de vraag te voldoen.’

Kritisch kijken naar woning en locatie

Maarten Hoorn van Platform 31, een kennis- en netwerkorganisatie voor stedelijke en regionale ontwikkeling, vindt het terecht dat er kritisch gekeken wordt naar het type woning en op welke plek deze staat. ‘We moeten af van de strijd tussen bouwen buiten de stad en verdichting. Het is begrijpelijk dat binnenstedelijk bouwen bovenaan het lijstje staat, dus dat betekent ook meer gestapelde woningen. Het is daarom niet verwonderlijk dat ik steeds meer gestapelde gezinswoningen zie in grote steden. Met respect voor het landschap moet het echter ook mogelijk zijn om aan de randen van een stad te bouwen.’

‘Ik vind een focus op woonwensen altijd ingewikkeld, ook in het essay. Ik woon het liefst ook niet met buren, maar wel dichtbij een station. Mensen kunnen niet alles hebben en toch tevreden zijn met de plek en woning waar ze wonen. Projectontwikkelaars bouwen ook niet voor leegstand. Al die gestapelde woningen, waar ik mij soms ook over verbaas, worden niet voor niets gebouwd’, vervolgt Hoorn.