In de Energietuin gaat grootschalige duurzame energieopwekking samen met natuur, landschap, recreatie en educatie. Grootschalige duurzame energieopwekking is nodig om klimaatverandering tegen te gaan. ‘Dit hoeft niet ten koste te gaan van landschap en natuur’, zegt Annie van de Pas, netwerkdirecteur NMF’s. ‘Door anders naar de gecombineerde opgave van een duurzame en mooie leefomgeving te kijken, laten we zien dat dit elkaar ook kan versterken. Met Energietuinen werken we niet alleen aan het klimaat door grootschalig energie op te wekken, maar ook aan biodiversiteit en aan een passend ontwerp. Op deze schaal, met deze mate van professionaliteit en met veel zeggenschap voor de lokale omgeving is dit een nieuwe aanpak waarmee we stappen zetten naar het energielandschap van de toekomst.’

Betrokkenheid inwoners

De Energietuinen worden ontworpen en uitgevoerd samen met de omwonenden, gemeente, eigenaren en andere betrokkenen. De fysieke Energietuin kan uiteindelijk bestaan uit zonnepanelen, (kleinschalige) windenergie, waterkracht, energieopslag en biomassateelt. Dit wordt gecombineerd met bijvoorbeeld een fietspad, wandelpad, voedselbos, moestuin, picknickveld, uitkijkpunt, maar ook de aanplant van nieuwe vegetatie, houtwallen, kruidenrijk gras, bijenhotels en faunapassages.

Het project moet de betrokkenheid onder inwoners versterken en de professionaliteit van lokale energie-initiatieven vergroten. De eerste Energietuinen zijn gepland in Assen, Montfoort en Wijhe. Het gaat om grote locaties, variërend in omvang van twintig tot tachtig voetbalvelden. De bedoeling is dat er in heel Nederland Energietuinen gaan ontstaan. Het project wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een extra schenking van de Nationale Postcode Loterij.

Ontwerpend onderzoeken

Uit welke elementen de Energietuinen precies gaan bestaan, is van tevoren niet te zeggen. Sven Stremke, universitair hoofddocent landschapsarchitectuur aan de WUR, is samen met zijn team verantwoordelijk voor dit proces, dat bekend staat als ‘ontwerpend onderzoek’. Stremke: ‘Het is een intensief traject, waarbij er in het begin wel honderd mogelijkheden zijn. Door te luisteren naar alle perspectieven, te leren van best-practices en rekening te houden met wet en regelgeving, komt er uiteindelijk een definitief ontwerp uit dat specifiek is voor elk van de drie locaties.’

Het project Energietuinen is onderdeel van een groter onderzoekprogramma van WUR naar zonne-energie: het Solar Research Program. Dit programma zoekt naar nieuwe concepten voor zonneparken waarin rekening gehouden wordt met de ruimtelijke kwaliteit, biodiversiteit, bodemkwaliteit, governance, landbouwproductie en technologische innovatie.