2019 is geen goed jaar voor woningzoekenden. In de eerste twee kwartalen van dit jaar kwamen er weliswaar iets meer woningen bij dan in dezelfde periode vorig jaar. Maar die opleving is waarschijnlijk niet houdbaar. Vanwege stikstofbelasting zijn veel woningbouwprojecten na medio 2019 vertraagd. En inmiddels is er voor de bouwsector een nieuw probleem bij: PFAS. De tijdgeest zit ook niet mee. Kleine beleggers worden door kabinetsplannen afgeschrikt om komende jaren te investeren in verhuurbare woningen. Social Justice Warriors vinden dat grote beleggers vooral geen huizen mogen bouwen om winst te maken. Corporaties hebben hun verhuurdersheffing afgedragen en houden naar eigen zeggen te weinig over voor nieuwbouw. Daarbovenop zal een dreigende economische tegenwind de woningbouw geen goed doen. Al met al ongunstige omstandigheden om de woningproductie aan te jagen.
Terugloop woningproductie
De ongunstige trendrichting is inmiddels zichtbaar in de verleende bouwvergunningen. Het aantal bouwvergunningen is immers een indicator voor het aantal woningen dat op korte termijn gebouwd gaat worden. Gedurende de eerste helft van 2019 nam het aantal verleende bouwvergunningen met 7000 af tot 26.000. Vergeleken met het eerste half jaar van 2018 is dat een afname van 21 procent. Gezien de gemiddelde doorlooptijd van circa twee jaar vanaf de vergunningverlening tot de oplevering is in 2020 een vermindering van de woningproductie te verwachten.
'Dit jaar mogelijk 120.000 inwoners erbij'
De bevolkingsgroei, de aanjager van de woningvraag, volgt momenteel een tegenovergestelde trendrichting. Alleen al tot en met augustus gaat het dit jaar om 76.000 extra inwoners vergeleken met 57.000 in de vergelijkbare periode van 2018. Dat is 33 procent hoger. Wanneer de groei in de laatste vier maanden van 2019 gelijk zou blijven aan die in dezelfde maanden van 2018, dan komt de totale groei in 2019 uit op circa 118.000 inwoners. De groei zou - volgens mijn raming - zelfs de 120.000 kunnen aantikken. Daarvan zal circa 100.000 op het conto van migratie staan. Arbeidsmigranten uit Oost-Europa, Zuid-Europa, expats uit India, gezinsherenigers, en – aanhoudend - asielmigranten uit allerlei brandhaarden op de wereld, blijven toestromen.
Daarmee krijgen we dit jaar het inwonertal van een stad als Dordrecht erbij. Geboorten spelen bij de stijgende trend overigens geen rol. Het is vooral de immigratie die de bevolkingsgroei stuwt. En dat betekent: extra volwassenen die vrijwel meteen een woning nodig hebben. Baby’s hebben meestal genoeg aan een wiegje.
Prognoses schatten te laag in
Het tempo van de bevolkingsgroei ligt ruim boven het niveau dat de officiële prognoses van PBL/CBS als meest waarschijnlijke ontwikkeling voor dit jaar aangeven. Beleidsmakers gaan daardoor opnieuw, net als in voorgaande jaren, uit van te lage groeicijfers.
Uiteraard zegt de groei van bevolking niet één op één iets over toename in de woningvraag door huishoudens, maar bij deze aantallen mag duidelijk zijn dat de spagaat tussen de oplopende bevolkingsgroei en het dalende aantal bouwvergunningen het woningtekort op korte termijn nog problematischer zal maken.
'Beleidsmakers gaan opnieuw uit van te lage groeicijfers’
De vraag is hoe het demografisch groeitempo zich op middellange termijn zal ontwikkelen. Dat zal vrijwel volledig afhankelijk zijn van de migratietrends. De PBL/CBS prognoses gaan nog uit van de gedachte dat de huidige demografische ontwikkeling uitzonderlijk is en het jaarlijks migratiesaldo binnen enkele jaren zal dalen richting 35.000. De ontwikkelingen van 2019 geven daar voorlopig geen aanleiding toe. En dan te bedenken dat illegalen die hier verblijven en tienduizenden legale seizoenswerkers die een woonplek nodig hebben niet eens worden meegeteld in de bevolkingscijfers.