Wat is er aan de hand?

Mobilisation for the Environment (MOB) eist van de verantwoordelijke ministers Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Visserij (LNV) dat zij het aantal vliegbewegingen op Schiphol per direct beperken tot 400.000, onder meer op grond van het ontbreken van een vergunning in het kader van de Wet natuurbescherming (Wnb).

Door het ontbreken van een Wnb-vergunning is er volgens MOB (dat succesvol zand in de motor van het falende Nederlandse stikstofbeleid gooide door een zaak aan te spannen die leidde tot het stikstofarrest van 29 mei) sprake van een illegale situatie, nu de luchthaven activiteiten verricht in afwijking van een positief vergunde situatie op referentiedatum december 2004, toen de luchthaven 400.000 vliegbewegingen verwerkte. Alles wat daar overheen schiet is volgens de milieuorganisatie onwetting. In 2018 is het aantal vliegbewegingen toegenomen tot 499.444 per jaar. Het aantal vliegbewegingen zal in de toekomst misschien verder toenemen, want Schiphol mag van het kabinet groeien naar 540 duizend vliegbewegingen. MOB maant het bevoegd gezag te handhaven en de 'illegale' starts en landingen versnelt uit de roulatie te nemen.

Klopt de aanklacht van MOB?

Volgens Schiphol niet, volgens Luuk Boerema, adviseur natuurwetgeving, wel. De luchthaven beweert geen vergunning nodig te hebben, omdat Schiphol al ruim honderd jaar bestaat. Dit is ruim vóór de invoering van de Europese Natuurbeschermingsrichtlijnen en de Wet Natuurbescherming.

‘De vliegoperatie is van oudsher gereguleerd door algemene regels (de Wet Luchtvaart, het Luchthavenindelingsbesluit en het Luchthavenverkeersbesluit) en niet door (latere) vergunningen, zoals de vergunning op grond van de Wet Natuurbescherming. Schiphol heeft dan ook geen vergunning op grond van de Wet natuurbescherming aangevraagd. De bestaande vliegoperatie is als zodanig ook geen plan of project in de zin van die wet – en dus ook niet vergunningplichtig. Schiphol voert op dit moment het benodigde depositie- en natuuronderzoek uit in het kader van de voorgenomen luchthavenverkeersbesluiten', stelt een woordvoerder van de luchthaven in een reactie. 

Luuk Boerema zegt dat deze reactie van Schiphol onjuist is. 'De luchthaven moet zich gewoon aan de regels houden en dan speelt in dit geval geen rol hoelang ze al bestaat. Het verzoek van MOB moet serieus genomen worden'.

Een woorvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zegt dat ze alle procedures gaan volgen en dat ze niet vooruit willen lopen op de zaken.

Wat zijn naar verwachting de consequenties voor Schiphol?

Ook hierover verschillen de meningen. Boerema: ‘Als uiteindelijk echt wordt geconcludeerd dat Schiphol illegaal heeft gehandeld, dan volgen er consequenties. Denk bijvoorbeeld aan een dwangsom. Ik verwacht niet dat Schiphol vluchten hoeft “in te leveren”. Als ik kijk naar de rechtspraak dan verwacht ik dat het belang van Schiphol te groot wordt geacht om te krimpen. Lelystad en de trein worden bijvoorbeeld naar alle waarschijnlijkheid nog niet gezien als een geschikt alternatief.’

Econoom Walter Manshanden vraagt zich juist af of het belang van die extra vluchten wel aangetoond kan worden. ‘We moeten de rol van Schiphol niet overschatten. De hub-functie die Schiphol heeft is niet per se van belang voor de Nederlandse economie. Slechts een derde van de reizigers op Schiphol gaat daadwerkelijk naar Nederland. De rest (tweederde van de reizigers) voegt niet veel toe aan de Nederlandse economie. De extra vluchten leveren niet altijd extra banen op. Bovendien zou Schiphol echt kleiner kunnen worden. Werknemers van de luchthaven kunnen bijvoorbeeld makkelijk ergens anders aan de bak. Natuurlijk kunnen we niet zonder Schiphol, maar politici en rechters moeten wel kritisch kijken naar het belang van de extra vluchten.'

Ook interessant: Omgevingsrechtadvocaat: 'Geen zorgen om Schiphol, vluchten legaliseerbaar