Wat onderscheidt Brugge van de andere gemeenten in Vlaanderen als het om het groen gaat?
‘De groenstructuur zoals Brugge die kent, zie je zelden toch niet in Vlaanderen. De historische binnenstad is middels een singel volledig omringd met groen. Deze veste kent een afwisselend en monumentaal bomenbestand. Naast de groene veste kent de binnenstad veel afwisselend groen van burgerinitiatieven tot de tuinen van de semi private Brugse godshuizen tot kleine en grote parken.’
Andere Vlaamse steden kennen dit niet?
‘Nee, niet zoals Brugge. Een stad die de groene kwaliteit van Brugge nadert en ook een groene veste kent, is Ieper. Het grote drama van veel Vlaamse steden is de verwoesting door oorlogsgeweld. Na de wereldoorlogen moesten de steden snel hersteld worden en om eerlijk te zijn is dat veelal zonder visie gedaan, waardoor er een mengelmoes aan stijlen is ontstaan. Brugge is de bombardementen bespaard gebleven, waardoor de stad naast het monumentale groen prachtige, oude panden kent langs de kanalen (reien). Die combinatie maakt het zo bijzonder. Niet voor niets wordt Brugge wel het Venetië van het Noorden genoemd.’
Waar blinkt Brugge nog meer in uit?
‘Het bestuur van de stad heeft er bewust voor gekozen om de kennis in eigen huis te houden. Zo heeft Brugge eigen landschapsarchitecten in dienst en hebben zij een grote groendienst. Dit alles om de kwaliteit van de groene buitenruimte te kunnen waarborgen. Een voorbeeld hiervan is het onkruidbeheer. Zo’n twintig jaar geleden is Brugge overgestapt op pesticidenvrij beheer. Zij waren destijds de absolute voorloper hierin. Vanaf dat moment werd het onkruid mechanisch verwijderd en de machines werden in eigen beheer ontwikkeld. Vandaag de dag heeft de stad dan ook alle technieken - denk aan borstel-, veeg-, lucht- en stoommachines - in huis om het onkruid te verwijderen. Tijdens de studiereis die in september plaatsvindt, geven de medewerkers van de groendienst een uitvoerige demonstratie van deze machines.’
Brugge scoort altijd hoog in de jaarlijkse groenwedstrijd van de Groene Lente. Waar heeft dat mee te maken?
‘Ze eindigen inderdaad altijd hoog in de rangschikking. Ik denk dat dit ermee te maken heeft dat de stad veel eigen ervaring in huis heeft en dat de kennis daardoor niet wegebt. Door niet met tijdelijke bureaus te werken, bouw je kennis en ervaring op. Daarnaast ontstaat er een goede relatie tussen enerzijds de bestuurders en ambtenaren en anderzijds tussen inwoners, ondernemers en andere organisaties in de stad. Dit bevordert de onderlinge communicatie.’
Brugge kent veel esthetisch groen, zoals eenjarigen, wordt het belang van de functionele waarden van het groen ook ingezien?
‘Uiteraard. Zo vindt er momenteel een transitie plaats waarin de eenjarigen plaats gaan maken voor vaste planten. Eenjarigen vragen meer onderhoud en dragen in tegenstelling tot vaste planten beperkt bij aan de biodiversiteit. Ook wordt het groen ingezet tegen de klimaatopgaven waar we mee te maken hebben, denk aan: droogte, wateroverlast en hitte. Een goed voorbeeld hiervan is het park De Bilk. Dit project heeft recent de openbaar groen award gewonnen. De Bilk is zo ontworpen dat het naast een speeltuin ook fungeert als wateropslag. De speeltoestellen staan hoger gelegen dan de omliggende wadi’s. De speelplek is omringd door elzen, omdat zij een natte bodem goed kunnen verdragen. De speeltuin is mooi ingepast in de omgeving. Dat zie je er van de buitenkant niet aan af, maar dat aspect maakt het juist wel bijzonder. Dit is tevens een voorbeeld van een eigen ontwerp van de gemeente.’
U werkt voor de Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG). Wat is uw relatie met de stad Brugge?
‘De VVOG is een vereniging van Vlaamse steden en gemeenten en is in 1974 door de directeur Julien Leys van Brugge opgezet. Met als doel om kennis en ervaringen met andere gemeenten in Vlaanderen met elkaar te delen. Brugge liep in die tijd qua aanleg en beheer van het groen al voorop. Dat is de reden waarom ons kantoor destijds werd gevestigd in Brugge, waar we momenteel nog steeds zijn gehuisvest.’
Hoe geeft de VVOG vorm aan de uitwisseling van kennis en ervaringen met andere gemeenten?
‘Jaarlijks organiseren we tientallen cursussen, bijeenkomsten en studiedagen voor de leden. We geven op jaarbasis zes keer ons vakblad Groencontact uit. Daarnaast organiseren we de wedstrijd Groene Lente. Deze wedstrijd vindt dit jaar voor de veertigste keer plaats. Gemeenten kunnen zich inschrijven voor drie verschillende wedstrijdthema’s. Dit zijn “groene gemeente”, “bijenvriendelijke gemeente” en “gemeente in bloei”. Deze laatste gaat over de beste bloemenprojecten. Speciale prijzen vallen er te winnen rondom de thema’s “zonder is gezonder” en “waterproof”. De eerste gaat over pesticenvrij beheer en de tweede over duurzaam waterbeheer. Meer informatie over de wedstrijd is te lezen op onze site www.vvog.info. Ik wil hier aan toevoegen dat de wedstrijd niet alleen om het winnen van de prijs gaat. De insteek van de wedstrijd is dat we de goede voorbeelden breed willen uitdragen zodat andere gemeenten daar ook hun voordeel uit kunnen halen. De speciale uitgave “Groene Lente” van Groencontact met daarin een uitvoerige verslaggeving van de prestaties van de gemeenten, is dan ook een goed naslagwerk dat de nodige inspiratie biedt.’
De wedstrijd vindt dit jaar voor de veertigste keer plaats. Wat is er in de loop der jaren veranderd?
‘Persoonlijk ben ik nu twintig jaar verbonden aan de wedstrijd. En in die jaren heeft er een enorme evolutie plaatsgevonden. Stonden in de beginjaren de beste bloemenprojecten centraal, nu wordt er veel breder gekeken. Op het gebied van duurzaam beheer, maar ook tot de functies van groen in de stad, zoals biodiversiteit via “bijenvriendelijke gemeenten” tot klimaatadaptatie via de speciale prijs “waterproof”.’
Heeft u nog een tip aan de lezers van dit vakblad?
‘Ga mee met de studiereis en zie met eigen ogen wat Brugge allemaal te bieden heeft.’
Geerardyn is opgeleid als landschapsarchitect en stedenbouwkundige. Naast zijn werk voor Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG) werkte hij tot 1 juli van dit jaar parttime voor de stad Kortijk. Vanaf 1 juli treedt hij volledig in dienst bij VVOG, waar hij projectleider van de Groene Lente is. Daarnaast is hij juryvoorzitter van de Europese Entente Florale Europe. Tevens begeleidt hij de studiereis die op 17 en 18 september plaatsvindt.
Stichting Steenbreek en Vakblad Groen organiseren in september een tweedaagse studiereis naar de groene parel Brugge. Brugge is een voorbeeldstad op het gebied van groenbeleid voor Vlaamse, maar zeker ook voor Nederlandse gemeenten. Brugge is een zeer bekende stad vanwege de historische binnenstad met een indrukwekkend bomenbestand. In tegenstelling tot veel andere gemeenten in Nederland en Vlaanderen kiest Brugge ervoor om de kennis en ervaring in huis te houden. Zo kent de gemeente een eigen groendienst en heeft zij diverse landschapsarchitecten in dienst om de kwaliteit van de publieke ruimte op een zo hoog mogelijk niveau te behouden.
Speerpunten
De speerpunten tijdens deze excursie zijn de manier waarop groen de leef- en werkomgeving versterkt én wat de effecten daarvan zijn op klimaatadaptatie en biodiversiteit. Maar we kijken ook naar de conflicten die daardoor ontstaan in de historische binnenstad.
Meer informatie en programma?
Ga naar www.steenbreek.nl/studiereis-brugge