Bereikbaarheid is een groot issue op werklocaties ten westen van Rotterdam, stelt Boyd Bartels, themaleider ov-bereikbaarheid bij De Verkeersonderneming. ‘Ondernemers op door ov slecht ontsloten werklocaties zijn doorgaans vooral bezig met hun primaire werkproces. Maar deze zelfde ondernemers klagen dat ze vanwege hun relatief geïsoleerde ligging de concurrentiestrijd om arbeid verliezen zodra de vraag aantrekt door de economische groei.’
Afhaken
Remco Oomen is operationeel manager bij Tempo Team in Rotterdam. Hij onderschrijft de stelling van de Verkeersonderneming. ‘Bedrijventerreinen in de Botlek, Europoort en Maasvlakte zijn niet of nauwelijks per openbaar vervoer te bereiken’, zegt hij. ‘Er is een busverbinding naar het Transferium op de Maasvlakte, maar veel bedrijven liggen daar nog kilometers van verwijderd. Bovendien voelen veel medewerkers zich onveilig op de bedrijventerreinen, zij willen niet nog een stuk moeten lopen van en naar de bushalte.’
‘Voor het werk in de havengebieden vallen bepaalde groepen daardoor eenvoudigweg af’, zegt Oomen. ‘Bijvoorbeeld herintreders op de arbeidsmarkt. Voor hen vormt de bereikbaarheid vaak een onoverkomelijk obstakel. En dat terwijl dit nu juist een doelgroep is die we aan het werk willen helpen en waaraan grote behoefte is bij bedrijven rond Rotterdam.’
‘Dat het niet goed gesteld is met de ov-bereikbaarheid is niets nieuws’, stelt regiodirecteur Zuidwest Nederland van Randstad, Alex Groeneveld. ‘Maar het probleem vormt juist nu een grote uitdaging door de krapte op de arbeidsmarkt. Het is voor bedrijven al erg lastig om goed personeel te vinden. En des te meer als dat medewerkers moeten zijn met eigen vervoer.’
Collectieve maatwerkoplossingen
De Provincie Zuid-Holland werkt aan bewustwording van dit steeds nijpender wordende probleem onder bedrijven. De provincie faciliteert met een bescheiden subsidie onderzoek naar alternatieve bereikbaarheidsoplossingen. Bartels: ‘Steeds meer ondernemersverenigingen doen een beroep op dit provinciale subsidiepotje, bijvoorbeeld voor het doen van draagvlakonderzoek naar collectieve maatwerkoplossingen.’
Tot nu toe lukt het Randstad in de meeste gevallen om iets te organiseren in samenspraak met gemeenten en bedrijven, vertelt Randstad-directeur Groeneveld. Hij wijst op het voorbeeld van containerterminal ECT. Het bedrijf heeft zelf vervoer geregeld. ‘Het liefst regel je dat met meerdere bedrijven tegelijk, maar dat is niet gemakkelijk. De ploegendiensten van andere partijen sluiten niet aan op die van ECT. Die bedrijven moeten daardoor ook een eigen pendeldienst opzetten. Voor kleinere bedrijven moet je kijken naar carpoolafspraken. Ook dat is in veel gevallen niet ideaal, want veel medewerkers staan niet te springen om uitzendkrachten thuis op te halen. Zo lang er geen fijnmazige ov-dienst is, blijft het behelpen.’
Noodklok
Het probleem speelt niet alleen in Rotterdam. Zo luidde in Venlo eind 2017 ondernemersvereniging Ondernemed Venlo de noodklok. De vereniging, waarbij meer dan 1.200 bedrijven zijn aangesloten, plaatste een paginagrote oproep in de Limburger om aandacht te vragen voor de bereikbaarheid van Greenport Venlo. Het gebied dat wordt ontwikkeld en beheerd door Ontwikkelbedrijf Greenport Venlo, bestaat uit bedrijventerreinen, natuurlandschappen en een campus. Maar er is geen onsluiting via het OV. De komst van het treinstation Grubbenvorst zou een belangrijke oplossing zijn, stelde de ondernemersvereniging destijds.
De politiek weigerde echter om extra geld op tafel te leggen voor het station. Wel kwam er een tijdelijke oplossing, geboden door de provincie Limburg in samenwerking met Arriva, waarbij een busroute over het bedrijventerrein en de Greenportlane werd gereden. Sinds eind 2018 kunnen werknemers gebruik maken van een haal-en-brengservice om vanaf de Arriva-bushaltes tot aan de voordeur van het bedrijf te komen.
Lelylijn
In verschillende delen van het land hamert MKB-Nederland op verbetering van de bereikbaarheid van bedrijventerreinen, zoals in Noord-Brabant. ‘Overall zien we dat er wel goed wordt geïnvesteerd in de infrastructuur in Nederland’, zegt een woordvoerder van de koepelorganisatie. ‘Maar de economische groei gaat ook hard en we komen van ver. Al is het per regio anders, de bereikbaarheid verbetert over het algemeen wel, maar lokaal zijn er zeker nog de nodige problemen, onder meer op bedrijventerreinen.’ Ook maakt MKB Nederland zich hard voor de Lelylijn, een goede en snelle ov-verbinding tussen het westen en het noorden. ‘Daar merken ze dat meer bedrijven vanuit het volle westen naar de Noordoostpolder trekken maar dat de OV-verbinding ontoereikend is’, zegt de woordvoerder. ‘Een goede ov-verbinding biedt daar economische kansen.’
Volgens Bartels verandert er veel op bereikbaarheidsgebied. Hij wijst daarbij op de mobiliteitsmores bij een nieuwe generatie, die niet meer als vanzelfsprekend een auto heeft. ‘Een lastig bereikbare locatie valt bij die generatie dan al snel af. Dan wordt het voor bedrijven op zo’n locatie al snel lastig om de continuïteit voor de toekomst te waarborgen. ‘In het ideale geval gebruik je mobiliteit als het nodig is: het concept van MaaS, mobility as a service’, zegt Bartels. De verkeersonderneming werkt in Rotterdam aan een experiment. Honderd huishoudens laten vrijwillig de auto staan en krijgen in plaats daarvan een mobiliteitspakket waarmee ze toegang krijgen tot andere vormen van vervoer. Bartels spreekt van een succes. ‘Deelnemers komen ontspannen aan op hun plek van bestemming. Dat is ook wat waard.’