De Futury City Foundation constateerde in samenwerking met Stadszaken dat provinciale partijen te weinig aan ‘smart’ doen. In het overgrote deel van de regionale partijprogramma’s wordt slimme technologie geen enkele keer genoemd. Tegelijkertijd worden de kansen die tech de provincie biedt keer op keer bevestigd. Zo nu ook in Limburg, waar uit de provinciale verkenning Digitale Samenleving Limburg blijkt dat slimme technologie op zes domeinen soelaas kan bieden. Van onderwijs, mobiliteit en stedelijke ontwikkeling tot de domeinen klimaat en energie, regionale economie en provinciale organisatie. Het totale onderzoek vindt u hier.

Tech in de stad

Limburgse steden zijn ingericht voor bezoekers uit Nederland, Duitsland en België. Bezoekersaantallen van deze steden groeien dan ook gestaag. ‘De populariteit van de stad brengt opgaves met zich mee voor veiligheid, onderhoud, bereikbaarheid, fysieke voorzieningen en leefmilieu’ zeggen de verkenners. Digitalisering biedt talloze mogelijkheden, ‘We moeten de vruchten plukken van nieuwe technologische mogelijkheden, samen met ondernemers, onderwijs overheid en vooral burgers’ stelt Gedeputeerde Digitale samenleving Hans Teunissen in de verkenning. Maar welke vruchten moet Limburg dan precies plukken?

Veiligheidsgevoel

Volgens de verkenners kan technologie een bijdrage leveren aan het lage veiligheidsgevoel in de Limburgse steden. Het veiligheidsgevoel ligt daar lager dan in de rest van Nederland. ‘Door technologie in te zetten voor het vergroten van toezicht en het wegnemen van dreigingen, kan dit verbeterd worden,’ lezen we het rapport. ‘Hiertoe bieden camera’s en sensoren nieuwe kansen. In drukbezochte gebieden (bijvoorbeeld tijdens evenementen of uitgaansgebieden) kunnen sensoren en camera’s gegevens verzamelen en deze doorsturen naar controleposten.’ De verkenners noemen Stratumseind in Eindhoven als voorbeeld. Hier worden op uitgaansavonden hulpdiensten aangestuurd met behulp van grootschalige dataverzameling en -analyse.

Openbare ruimte

Digitalisering biedt volgens de verkenners tevens mogelijkheden voor het efficiënt en effectief organiseren van onderhoud van de openbare ruimte. ‘Sensoring in combinatie met Internet of Things (IoT) zijn technologieën die impact hebben op de huidige processen. Door bijvoorbeeld vuilnisbakken of lantaarnpalen hiermee uit te rusten, kunnen statische voorzieningen dynamische bewegingen in kaart brengen.’ De gemeente Sittard-Geleen is al bezig met een proeftuin waarin marktpartijen een plek krijgen om hun producten in de openbare ruimte in te passen. De marktpartijen maken kans op een plek door te pitchen aan de gemeente.

Platforms op basis van een blockchaintechnologie bieden ook mogelijkheden voor onderhoud. ‘Dit maakt het mogelijk voor inwoners om zelf het onderhoud te signaleren en uit te voeren. Bovendien kan via hetzelfde systeem een beloning uitgekeerd worden.’ De Gemeente Heerlen is reeds bezig met dergelijke technologie. ‘In Heerlen wordt door het uitvoeren van onderhoud een virtuele valuta, de Heerlen-coin, verdiend die uitgegeven kan worden bij lokale ondernemers of de gemeenten.’ Naast privacy bestaan er een aantal risico’s op het gebied van onderhoud. ‘Voor toepassingen als IoT is goede dekking van het vereiste (5G) netwerk vereist. Daarnaast vereist een nieuwe vorm van onderhoud nieuwe vaardigheden bij medewerkers.’

Bereikbaarheid

Om bereikbaarheid van Limburgse steden te verbeteren wordt ingezet op het verminderen van de druk op het wegwerk. ‘Deelplatformen en Mobility as a Service (MaaS) bieden concrete oplossingen. MaaS bindt via een app het openbaar vervoer en deelsystemen aan het vervoer per auto.’ De verkenners laten zich inspireren door Finland, waar de app Whim furore maakt  als een van de eerste aanbieders van een dergelijk systeem. De eerste stappen dichter bij huis worden al gezet:  de Provincie Limburg en het platform Maastricht Bereikbaar werken samen om structurele veranderingen in reisgedrag teweeg te brengen. MaaS speelt hierbij een centrale rol.  ‘Door het delen van fietsen en auto’s worden ze meer gebruikt, zonder dat de gebruikers het voertuig in eigendom hebben. Overwegende dat personenauto’s bij benadering 95% van de tijd stilstaan, kan door deze te delen de bezettingsgraad significant stijgen. Om dit te stimuleren heeft het kabinet in 2018 een greendeal-regeling aangekondigd met als doel in 2021 100.000 deelauto’s te hebben met 700.00 gebruikers.’

Fysieke voorzieningen

Eerder genoemde ontwikkelingen als deelvoertuigen vragen om centrale plekken waar gewisseld kan worden van modaliteit. ‘Het ligt dan ook voor de hand dat hier ‘hubs’ voor ingericht worden, zodat de gebruiker vlekkeloos kan overstappen. Momenteel zijn stations hier ‘natuurlijke’ plekken voor, waar bushaltes en deelfietsstations samenkomen. Het is niet ondenkbaar dat in de toekomst op meerdere plekken in steden dit soort centrale plekken ontwikkeld worden. Ook nieuw openbaar vervoer (hyperloop) kan in de toekomst zorgen voor ingrijpende veranderingen in fysieke voorzieningen.’

Daarnaast worden ook oplossingen aan de randen van de stad gezocht. ‘De combinatie van P+R’s met het openbaar vervoer of deelplatformen geeft een volwaardig alternatief voor het parkeren in de binnenstad.’ Voor elektrische auto’s wordt draadloos opladen als optie gezien ‘Door de ontwikkeling van inductief (draadloos) opladen van elektrische auto’s kunnen parkeergarages dienen als oplaadstation. In Rotterdam zijn al in 2016 experimenten met draadloos laden uitgevoerd, waar aangetoond werd dat de techniek werkt en een veelbelovende toekomst heeft.’

Leefmilieu

De ontwikkeling van de verschillende genoemde digitale toepassingen heeft volgens de verkenners ook een positief effect op het leefmilieu binnen de stad. Zo is autogebruik een van de oorzaken van roetdeeltjes in de lucht. MaaS en deelplatformen kunnen dit autogebruik terugbrengen. ‘Ook kan door het plaatsen van sensoren de luchtkwaliteit beter gemeten worden. Door de gegevens hiervan te gebruiken en te analyseren, bestaat de mogelijkheid om per gebied automatisch restricties op te leggen. Rotterdam voerde in 2016 al een experiment met BMW uit om haar milieuzone te koppelen aan hybride auto’s. Als de auto de milieuzonegrens passeert, krijgt de bestuurder het advies om over te schakelen naar de elektrische motor van de auto.’

En privacy dan?

Een van de belangrijkste keerzijden van digitalisering is het privacyvraagstuk. De provincie is zich bewust van de risico’s. Zo wordt voor het verbeteren van het veiligheidsgevoel in en het onderhoud van de openbare ruimte privacyproblemen als grootste risico gezien. Als oplossing noemen de verkenners ‘privacy by design’. Het idee hierbij: in een vroeg stadium zowel technisch als organisatorisch een zorgvuldige omgang met persoonsgegevens afdwingen. Op de privacywetgeving zelf kan de provincie in de verkenning niet ingaan: ‘Een aantal relevante thema’s komen niet terug, omdat ze buiten de directe invloedsfeer van de Provinciale organisatie liggen, zoals wetgeving rondom privacy.‘ zeggen de verkenners.

Proeftuin slimme openbare ruimte
Sittard-Geleen krijgt een eigen proeftuin, waarmee de gemeente de openbare ruimte van de toekomst wil creëren. Om de ideeën en initiatieven te inventariseren organiseert de gemeente  in samenwerking met de Future City Foundation een pitchcarrousel. Tijdens dit evenement krijgen ontwikkelaars van ‘smart’ producten voor de openbare ruimte het podium om hun product te presenteren. Na de pitchcarrousel beslist de gemeente Sittard-Geleen met welke partijen zij de proeftuin willen uitvoeren.
Wil jij ook jouw product komen pitchen? Kijk dan hier voor meer informatie.