Dit is het eerste artikel uit onze serie over energiearmoede. De komende weken zullen wij dit probleem uitgebreid onderzoeken en toelichten. Om te beginnen: waar hebben we het eigenlijk over als we over energiearmoede spreken?
Woningbouwcorporates laten mensen die in energiearmoede leven in de steek en de gemeente wil hen enkel geld afhandig maken, was de gemiddelde opinie op de bewonersbijeenkomst die ten gunste van de ‘Summerschool Energiearmoede’ gehouden werd in Hoogeveen. Deelnemers van deze summerschool kwamen naar deze bijeenkomst om te leren over de relatie tussen armoede en duurzaamheid, maar werden geconfronteerd met onverwacht ressentiment. Deze mensen vertrouwen alleen elkaar, was een van de conclusies die door de studenten getrokken werd.
‘Als gemeenten, provincie, energiemaatschappijen worstelen we met het vraagstuk ‘energiearmoede,' zegt de Drentse gedeputeerde Tjisse Stelpstra. Het aanpakken van dit probleem lijkt op het eerste gezicht gemakkelijk. Investeringen en inmenging door de overheid en de woningbouwcorporaties zouden mensen die leven in energiearmoede financieel in staat kunnen stellen om de financiële malaise te ontsnappen. Dit is echter het laatste waar deze groep op zit te wachten. Het vertrouwen in overheid en woningbouwcorporaties is nog nooit zo laag geweest, bleek op de Summerschool.
Wat is energiearmoede?
Wat is energiearmoede? Dat is als je moet kiezen tussen brood kopen en je energierekening betalen, die bovendien steeds hoger wordt. Energiearmoede is het verschijnsel waarbij huishoudens een energierekening hebben die eigenlijk te hoog is voor hun inkomen. Huishoudens komen hierdoor in een steeds toenemende financiële fuik waaruit ontsnappen onmogelijk lijkt. Circa tien procent van de huishoudens in Nederland heeft te maken met energiearmoede. Deze groep worstelt in toenemende mate met het prijskaartje van energie. Deze vorm van armoede komt, vanwege de verhouding tussen uitgaven en inkomen, voor binnen meerdere sociale lagen van de samenleving.
Is het geen gewone armoede?
Energiearmoede werkt als een vernauwende val. Als het huishouden er eenmaal in zit, wordt het steeds lastiger om hier uit te ontsnappen. Dit heeft onder andere te maken met de jaarlijks stijgende energiekosten. Deze kosten zijn voor mensen in energiearmoede één van de grootste kostenposten. Waar bij gewone armoede al gesproken kan worden van een negatieve spiraal, is deze spiraal bij energiearmoede vele malen erger. Overigens gaan energiearmoede en reguliere armoede vaak hand in hand.
Wie wordt het hardst getroffen?
De groep huishoudens die op dit moment nog ernstig onderbelicht wordt, is de groep woningeigenaren die met energiearmoede te maken heeft. Waar huurders kunnen rekenen op de woningbouwcorporaties om hen te helpen verduurzamen, hebben woningeigenaren geen enkel houvast. Hun woningen zijn in de meeste gevallen vroeger van woningbouwcorporaties geweest. De woningbouwcorporaties hebben deze onderhoudbehoevende woningen goedkoop verkocht aan de huurders, die op hun beurt dachten er op vooruit te gaan. Een val. Deze woningen zijn niet geïsoleerd, stammen uit het enkelglas-tijdperk en vertonen mankementen als houtrot en schimmel. Voor de in armoede levende bewoner niet op te brengen kosten. Verduurzamende maatregelen zijn dan ook het laatste waar deze mensen mee bezig zijn.
De summerschool vond vorige week in Drenthe plaats. Dit evenement voor studenten en young-professionals stond in het teken van het bedenken van een mogelijke (deel) oplossing. Het bedrijfsleven, mensen in hun kracht zetten en het zelfredzaamheid stimuleren waren de voornaamste pijlers waarop de oplossingen berustten. Het lijkt er op dat als de overheid een rol wil spelen, deze vooral op de achtergrond dient te blijven. Zo luidt de conclusie van de studenten.
De woningbouw laat deze mensen in de steek en de gemeente wil deze mensen alleen maar geld afhandig maken, zo heerst de gemiddelde opinie op de bewonersbijeenkomst die ten gunste van de ‘summerschool energiearmoede’ gehouden werd in Hoogeveen. Deelnemers van deze summerschool kwamen naar deze bijeenkomst om te leren over de relatie tussen armoede en duurzaamheid maar werden geconfronteerd met onverwacht ressentiment. Deze mensen vertrouwen alleen elkaar was een van de conclusies die door de studenten getrokken werd.
Alle eindproducten van de summerschool-deelnemers zijn online te bekijken op de website van het Kennislab voor Urbanisme.
