De acht maatregelen staan in het position paper ‘Gemeenten: een toekomst zonder werkende armen,’ dat de VNG opstelde in aanloop naar het Ronde Tafelgesprek in de Tweede Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid over werkende armen.

Volgens de VNG gaat bestaanszekerheid over het hebben van voldoende en stabiel inkomen. De vereniging stelt dat gemeenten hier hard aan werken met het bieden van laagdrempelige dienstverlening voor financieel kwetsbare bewoners, maar dat een grotere overkoepelende aanpak nodig is. ‘We kunnen als gemeenten nog zo vraaggericht werken, het organiseren van bestaanszekerheid is een vraagstuk van de gehele samenleving,’ lezen we in het position paper.

1. Zorg voor een integrale aanpak van armoede

Volgens de VNG is het van belang om armoede niet enkel aan te pakken met klassiek armoedebeleid – dat gericht is op het bieden van inkomen, inkomensondersteuning en participatiebevorderende voorzieningen. Ook andere opgaven moeten worden meegenomen. Zo moet er aandacht zijn voor de betaalbaarheid van de energietransitie, woningen en zorg & gezondheid.

2. Help gemeenten om het bereik te vergroten

Het is belangrijk dat gemeenten werkende armen kunnen bereiken alvorens deze hulp kunnen ontvangen. Volgens de VNG hebben gemeenten hier een heldere definitie van armoede en gegevens voor nodig, waarin het CBS en het Centraal Planbureau kunnen voorzien. Met de data van deze partijen kunnen gemeenten volgens de VNG aan de slag met het opzetten van interventies.

3. Neem belemmeringen in privacy en gegevensuitwisseling weg

In navolging met het vergroten van het bereik van gemeenten, pleit de VNG voor het wegnemen van privacy-belemmeringen. Volgens de vereniging kan goed gebruik worden gemaakt van al bekende gegevens, zoals data van de Belastingdienst. Deze gegevens zijn nu echter niet vrij beschikbaar voor gemeenten, dus volgens de VNG is er een grondslag nodig in wet- en regelgeving.

4. Vereenvoudig het ‘doolhof van toeslagen’

‘Hoe lager het inkomen van inwoners is, hoe ingewikkelder het systeem om voldoende inkomen te verwerven,’ schrijft de VNG. Het stelsel van tegemoetkomingen is volgens de vereniging te complex en taalgebruik in overheidsbrieven is niet voor alle burgers duidelijk. Samen zorgen deze zaken ervoor dat het voeren van een gezonde financiële huishouding moeilijker wordt. De VNG stelt dus: ‘Laten we het eenvoudiger maken!’

5. Bied inkomenszekerheid in een flexibele arbeidsmarkt.

De arbeidsmarkt wordt steeds flexibeler, maar wetgeving op dit punt is volgens de VNG vrij rigide: je bent aan het werk of je hebt een uitkering. Met oog op de inkomenszekerheid van uitkeringsgerechtigenden is een snelle en juiste verrekening van inkomsten uit (deeltijd)werk volgens de VNG dus van belang. Hiertoe hebben gemeenten een drietal wensen:

  • Er moeten actuele gegevens van bijvoorbeeld de polisadministratie van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) beschikbaar zijn
  • Afspraken over terugbetalingen van verrekeningen moeten waar mogelijk beperkt worden
  • De gemeenten en het Ministerie van SZW en Financiën willen onderzoeken hoe het aanvaarden van werk ook daadwerkelijk bijdraagt aan de financiële positie van bijstandsgerechtigden.

6. Vraag werkgevers en vakbonden naar advies

De VNG pleit ervoor om bij werkgevers en vakbonden advies in te winnen over bestaanszekerheid. Volgens de vereniging is het problematisch dat het netto minimumloon niet meestijgt met oplopende vaste lasten. De VNG roept de Sociaal Economische Raad dan ook op tot het uitbrengen van een advies over concrete korte- en langetermijnoplossingen, waarin wordt gekeken naar minimumlonen voor werkende armen en de ondergrens voor het minimumuurloon bij zzp’ers.

7. Vorm een coalitie tussen grote werkgevers en het Rijk

Volgens de VNG hebben niet alleen gemeenten een voorbeeldfunctie wat betreft werkgeverschap. De vereniging roept dus op tot een coalitie tussen werkgevers en Rijk, om bijvoorbeeld mensen met een klein oproepcontract dat meer op een zzp-constructie lijkt te beschermen. De grote werkgevers kunnen werknemers met het oog op goed werkgeverschap wijzen op regelingen en risico’s.

8. Neem het incassobeleid van het Rijk onder de loep

Volgens de VNG kan een sociaal incassobeleid veel leed voorkomen. De vereniging wil dan ook graag bijdragen aan de concretisering van de Rijksincassovisie.

Het gehele positiepaper vindt u hier.