Dit is een aangepast artikel uit Rom-editie 01-02 ‘Sneller internet voor stad en platteland’. Geschreven door David Louwerse, projectleider Ruimte en Economie bij Platform31. ROm is gratis voor ambtenaren ruimte, infrastructuur en millieu bij de rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen. Word nu abbonnee
Vervlecht stad en platteland in het digitale net
Om kosten voor de aanleg van het netwerk terug te verdienen, is een groot aantal klanten nodig. Om dit vraagstuk te overkomen noemden deelnemers van ‘de Dialoog tussen Stad en Platteland’ een gezamenlijke businesscase tussen stad en platteland als interessante optie. ‘Vaak is het voor lokale of regionale initiatieven lastig om het aantal benodigde adressen te behalen, omdat de vraag naar glasvezel in stedelijk gebied momenteel niet groot is’ zegt Erik Beers, van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Een drempel voor een gezamenlijke businesscase kan schuilen in de staatsteunregels: in dunbevolkte gebieden is meer ruimte voor financiële bijdragen door de overheid, terwijl dit in stedelijke gebieden niet mogelijk is. Toch zijn er voorbeelden van businesscases die zonder staatssteun hun initiatieven konden aanleggen, zoals Midden-Brabant Glas en Stichting Giessenlandennet. Het is belangrijk om leerprocessen uit deze initiatieven te halen.
Lokale overheid belangrijke spil
Hoe stimuleer je als gemeente investeringen in de digitale infrastructuur? Voor het graven van een gemiddelde aansluiting bedragen de leges in sommige gemeenten meer dan 1500 euro, terwijl in andere gemeenten tarieven van rond de 50 euro worden gehanteerd, dit onderzocht onderzoeksbureau KWINK groep. Voor een goede infrastructuur moeten ten eerste de randvoorwaarden duidelijk zijn en moet de gemeente geen overbodige drempels opleggen, te denken valt aan vergunningsbeleid, plaatsen van antennes en tarieven voor graafwerkzaamheden.
Ten tweede zullen gemeenten hun kennisniveau over het digitale net moeten verbeteren. Op dit moment kunnen zij niet optimaal de markt faciliteren en is het kennisverschil een drempel voor verschillende telecomaanbieders, blijkt uit het Actieplan Digitale Connectiviteit (ADC) van het ministerie van EZK.
Ten derde is het van belang dat zowel in stedelijk als in landelijk omgeving wordt geëxperimenteerd met (5G) connectiviteit, aldus het ADC. Hiermee wordt inzicht en kennis verkregen waarmee het hele land leefbaar en economisch vitaal houdbaar blijft.
Tot slot zijn er kansen voor de financiering: ‘Nu de markt meer geld beschikbaar heeft, is er op het platteland ook meer mogelijk’, constateert Henk Kreft van de Stichting Digitale Bereikbaarheid. ‘Toch blijft het financiële plaatje een punt van aandacht’, aldus Kreft. Hij wijst op de verantwoordelijkheid van de overheid: ‘Een vitale buitenomgeving is absoluut belangrijk voor een vitaal stedelijk gebied.’
Belemmeringen op het platteland…
Op het Nederlandse platteland zijn over het algemeen minder snelle internetverbindingen beschikbaar en de verbindingen die er wel zijn, hebben vaak een lagere snelheid dan in de stad, zo meldt het onderzoeksrapport Digitaal platteland van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG, 2018).
Dit heeft te maken met de lagere adressendichtheid in dunbevolkte gebieden, waardoor er relatief hoge kosten per adres gemaakt moeten worden voor de aanleg van een netwerk van glasvezelkabels. Bovendien is het platteland afhankelijk van lokale en regionale initiatieven voor de aanleg van glasvezel. Sommige initiatieven lopen vast vanwege een gebrek aan financiering.
…En in de stad
In stedelijk gebied is het beter gesteld met de internetsnelheid. Snelle verbindingen (minstens 100 Mb p/s) zijn nagenoeg altijd al beschikbaar via coaxkabels of koperkabels. Hier werkt echter de wet van de remmende voorsprong, aldus Aldert de Jongste: ‘De beschikbaarheid van snel internet via coax maakt dat er op dit moment weinig vraag is naar glasvezel. Investeringen in glasvezel zijn echter wel degelijk nodig, ook als basis voor het mobiele 5G-netwerk.’ Daarnaast worstelen steden met het plaatsen van de benodigde antennes voor het 5G-netwerk. Waar deze te plaatsen, is met name in dichtbebouwde steden nog een opgave.
Tot slot zijn steden voor het aanleggen van digitale netwerken in hoge mate afhankelijk van de markt. Europese wetgeving schrijft namelijk voor dat overheden alleen mogen investeren in gebieden waar de markt niet actief is. Volgens Smart City Strategie wordt Glasvezel alleen daar aangelegd waar een goede businesscase te maken valt of aanleg gelijke tred houdt met andere graafwerkzaamheden, zoals in nieuwbouwwijken.
Bekijk ook ons artikel over pilots omtrent 5G internet 'Van drones tot de ArenA: 5 keer pionieren met 5G'
Wilt u het hele rapport van de Universiteit Groningen lezen? Klik dan hier.
