De Parijse maatregel wordt deze zomer in vier nader te bepalen parken toegepast. Daarna zal het worden uitgebreid naar de rest van de stad. Met de maatregel treedt de Franse hoofdstad in de voetsporen van Straatsburg, waar een rookverbod in parken sinds 1 juli van kracht is.
‘We moeten er naartoe dat de parken in de stad echte groene longen zijn en dat mensen er de schoonst mogelijke lucht kunnen ademen. Dat betekent dat roken verboden moet worden. Bovendien is zo'n verbod een logische stap in de strijd tegen rookverslaving en een gebaar naar de mensen die niet roken. Want zij ademen die stank ook in,’ zegt Laurence Goldgrab, voorzitter van de grootste fractie in de Parijse gemeenteraad tegen het Algemeen Dagblad.
Parijs lijkt daarmee verder dan Nederland. Afgelopen jaren werd in de landelijke politiek wel gediscussieerd over een rookverbod op terrassen, maar 'de straat' en publieke parken vallen vooralsnog 'buiten schot'.
Op de ruimtelijke agenda's prijkt gezondheid hoog op het prioriteitenlijstje, maar daarbij wordt de openbare ruimte vooral gezien als plek die uitnodigt tot gezond gedrag zoals bewegen. Het negatieve gezondheidseffect dat de openbare ruimte kan hebben doordat het bijvoorbeeld roken faciliteert, blijft buiten beschouwing.
Rookverbod moeilijk in Nederland
‘Feitelijk hebben Nederlandse gemeenten geen bevoegdheden om eenzijdig gezondheidsregels op te leggen in de openbare ruimte. Een lokaal rookverbod is juridisch dan ook zeer problematisch’, stelt omgevingsrechtadvocaat Anita Nijboer, partner bij Ekelmans en Meijer Advocaten.
‘Het omgevingsrecht omvat traditionele ruimteregels en regels voor milieu. Met de komst van de Omgevingswet komen daar openbare orde en veiligheid bij. Als je invloed wilt uitoefenen op gezondheid, zal je op grond van een van deze vier rechtsdomeinen maatregelen moeten treffen.’
Zodra het gaat over de directe gezondheid van mensen zijn landelijke normen doorslaggevend, uit de Wet geluidhinder, de Wet luchtkwaliteit en niet leefomgeving-gebonden gezondheidswetgeving zoals het rookverbod in openbare gebouwen en cafés. ‘Wil je extra gezondheidsregels opleggen, dan moet je dus bij de wetgever zijn’, aldus Anita Nijboer. Ze geeft een gemeentelijk rookverbod dan ook weinig kans van slagen, zolang er geen landelijke wet is die roken op straat verbiedt.
Nederlandse vakwereld ook voor rookverbod openbare ruimte
Een kleine meerderheid van de Nederlandse vakwereld lijkt voorstander van een algeheel rookverbod in de openbare ruimte. Dat blijkt uit eerdere rondgang onder eigen lezers door Stadszaken.nl en Stedelijk Interieur. 54% van de respondenten zegt voorstander te zijn van een dergelijk verbod. Ruim 73% van respondenten die de enquête invulden, wil dat gemeenten meer mogelijkheden krijgen om roken in de openbare ruimte te verbieden.
