1. Participatie: CycleSPEX

Het is een bekend probleem: gemeenten en ontwerpers presenteren met wat mooie renderingen een ontwerp, bewoners zijn niet tevreden en vervolgens ontstaat flinke vertraging. Hier biedt technologie een oplossing. Met CycleSPEX en WalkSPEX, resultaten van samenwerking tussen het bedrijf The Urban Future en de Breda University of Applied Sciences (NHTV), kunnen bewoners met virtual reality door een gebied lopen of fietsen. SPEX staat dan ook voor ‘spatial experience.’

Indien bewoners het wensen, kan een ontwerp virtueel worden aangepast. Jeroen Steenbakkers van The Urban Future: ‘Het is een kleine moeite om bijvoorbeeld een paar extra verdiepingen aan een gebouw toe te voegen. Dat is een kwestie van een druk op de knop.’ Zo worden abstracte ontwerpideeën voor bewoners inzichtelijk. ‘Virtual reality is een sterk communicatiemiddel. Het helpt bij het creëren van draagvlak,’ zegt Steenbakkers.

De technologie gaat verder dan een veredelde 3d-sketchuppresentatie. Door samenwerking met de gamefaculteit van de NHTV kan The Urban Future een levendige en realistische virtuele wereld creëren. Steenbakkers: ‘We kunnen live andere verkeersdeelnemers, lichten en geluid toevoegen.’

Dat is niet enkel voor de mooi. Een levendige omgeving maakt de feedback van de gebruiker een stuk waardevoller. ‘Doordat het lichaam van de gebruiker denkt dat het daadwerkelijk aan het fietsen is, kunnen we heel precies data verzamelen over hoe mensen reageren op de geplande omgeving,’ zegt Steenbakkers.

Zijn collega’s van de NHTV pasten de technologie met succes toe in Schiedam, waar ze samen met Rijkswaterstaat en de gemeente onderzochten hoe bewoners fietstunnels ervoeren. Bij het onderzoek ‘fietsten’ ruim 180 bewoners door verschillende virtuele scenario’s, waarna naar hun ervaringen werd gevraagd. Zo ontstond een duidelijk beeld van de invloed van verschillende ontwerpprincipes op bijvoorbeeld het gevoel van veiligheid, fietscomfort en fietsplezier.


Bron: The Urban Future. Impressie van wat fietsers zien. Het is een 360° video, dus met uw muis kunt u rondkijken.

2. Beheer: De Jeukrups-app

Technologie kan helpen met efficiënt beheer. De app Jeukrups, ontwikkeld door Civity, illustreert dit. Bewoners kunnen via de app melding maken van de eikenprocessierups, een naar beestje dat eiken aantast en met zijn dunne haartjes voor irritatie zorgt. De app maakt het voor burgers erg makkelijk om betrokken te raken bij hun leefomgeving en gemeenten krijgen met de app een duidelijk overzicht van lokale problematiek.

‘De app is gestart als experiment om te laten zien dat we met crowdsourcing op een laagdrempelige manier veel data kunnen verzamelen. Onze verwachting was 50 meldingen in totaal, intussen zitten we al op 1800,’ zegt Tom de Nooij, dataconsultant bij Civity. Op dit moment registreren gemeenten meldingen van de eikenprocessierupsen vaak nog afzonderlijk van elkaar, een landelijk meldpunt is er niet. ‘Via de Jeukrups-app kunnen boomverzorgers en gemeenten meer grip krijgen op de verspreiding van de rups kunnen ze gerichter bestrijden,’ zegt De Nooij.


De harige boosdoener

3. Mobiliteit: Groene golf voor fietsers met de Connected i-Bike

In de meeste gemeenten geven verkeersregelingsinstallaties voorrang aan auto’s. De gemeente Ede ziet het liever anders. De stad wil een groene golf voor fietsers creëren, zodat fietsen wordt gestimuleerd en de stad gezonder en groener wordt. Maar hoe doe je dat dan precies?

Het bedrijf ICR3ATE | Digital Makers Lab ontwikkelde een slimme en communicerende fiets, de Connected I-Bike, met daarin een gps-sensor. ‘Daarmee kan de fiets automatisch een aanvraag doen voor een groen licht. Het systeem is zelflerend en kan in theorie een gepersonaliseerde groene golf teweegbrengen.

Dit machine learning systeem is uniek,’ zegt Manfred van der Voort. Van der Voort is initiator van de Connected i-Bike en oprichter van van ICR3ATE | Digital Makers Lab. Hij vervolgt: ‘We hebben er bewust voor gekozen om geen gebruik te maken van een app. We willen fietsers niet stimuleren hun smartphone te gebruiken terwijl zij deelnemen aan het verkeer.’

4. Veiligheid: Stratumseind – Eindhoven

Wie in Nederland aan smart denkt, denkt aan Stratumseind in lichtstad Eindhoven. Hier wordt sinds een paar jaar science fiction realiteit. Enige jaren geleden had het uitgaansgebied een niet al te beste reputatie. Er was veel overlast en de politie was vaste gast aan huis. De gemeente Eindhoven, door aanwezigheid van de technische universiteit en Philips niet vies van technologie, ging daarom op zoek naar technologische middelen om de veiligheid te verbeteren.

Nu vinden we er een breed scala aan toepassingen. Zo hangen door het hele gebied camera’s en microfoons. De beelden en geluiden die zij opnemen worden in het in de straat gevestigde Living Lab direct door algoritmes geanalyseerd op indicaties van vechtpartijen. Als de camera’s te afwijkend bewegende mensen zien of als de microfoons stress in een stem oppikken, gaat er een alarmbelletje af en kan de politie snel ter plaatse zijn.

Verder wordt geëxperimenteerd met beïnvloeding van gedrag met licht en geur. Sinds 2015 werkt men met licht, sinds april dit jaar met geur. Dat een appeltaartlucht helpt bij het aantrekkelijk maken en verkopen van je huis is al langer bekend, maar kan geur ook agressie verminderen? De onderzoekers in Eindhoven geven toe dat een lekker geurtje en een fijne lamp er niet voor zorgen dat woedende mensen stoppen met vechten. De systemen kunnen echter wel voor een prettige sfeer zorgen, waardoor de kans op escalatie verkleint.


Bron: Sorama. De maker van het geluidsanalysesysteem laat zien hoe het precies werkt.

5. Mobiliteit: Self-Motivated And Rewarded Travelling

Er bestaan verschillende vervoers-apps. Zo kan Google Maps een routeadvies geven en biedt 9292 een overzicht van het openbaar vervoer. Self-Motivated And Rewarded Traveling (SMART), een initiatief van de gemeente Enschede, gaat nog een stapje verder.

De app meet het reisgedrag van de gebruiker en geeft zo een persoonlijk advies. Tijdens de reis meet de app het vervoersmiddel, de reistijd, de gekozen route, het milieueffect van de reis en de gemaakte kosten. Op basis hiervan geeft SMART tips voor efficiënter vervoer. Vooralsnog is de app alleen bruikbaar in Twente en omstreken, maar landelijke uitbreiding staat op de planning.

Gebruikers kunnen verschillende doelen voor zichzelf stellen. Zo kan de app helpen met het verminderen van reistijd en -kosten, maar ook met meer bewegen en milieubewuster reizen. Naast advies biedt de app ook uitdagingen, zoals een bepaalde afstand fietsen of een bepaalde route met het openbaar vervoer afleggen. Gebruikers die de uitdaging aangaan verdienen punten, die vervolgens korting opleveren bij lokale ondernemers.

Bonus! 6. Wat ouder en niet in Nederland, wel heel gaaf: de Pigeon Air Patrol

Luchtvervuiling is een probleem in grote steden, maar om te weten waar de pijnpunten precies liggen, moet je meten. In Londen bedacht men een innovatieve en vooral erg schattige oplossing: duiven met rugzakjes, met daarin sensoren die luchtvervuiling meten. Het rugzakje meet ozon, vluchtige organische koolstoffen en stikstofdioxide. Hoe hoger de waardes van deze stoffen, hoe ernstiger de luchtvervuiling.

Het project, dat in 2016 met het oog op duivenwelzijn slechts drie dagen liep, was vooral bedoeld om aandacht te genereren voor luchtvervuiling. Londenaren konden hun locatie naar een speciaal Pigeon Air Patrol-twitteraccount sturen, waarna ze direct een update over de luchtvervuiling in hun buurt kregen.


Bron: Digitas London