‘Waar ben ik van of waar wil ik van zijn? Dat is eigenlijk de eerste vraag die een gemeente zich moet stellen als je wilt gaan werken aan clustervorming’, zegt Danielle van Steeg, als adviseur van Twynstra Gudde betrokken bij de ontwikkeling The Hague Humanity Hub. ‘Wat is het DNA van mijn regio en hoe kan ik dat versterken? In Den Haag is dat eigenlijk al heel duidelijk: Den Haag is de stad van Vrede en Recht.’
Het Genève aan de Noordzee herbergt ministeries, talloze ambassades, het Internationaal Strafhof en meer dan 150 ngo’s die goed zijn voor 20.000 banen. Op 5 juli 2012 krijgt de gemeente Den Haag zelfs officieel de wapenspreuk Vrede en Recht toegekend middels een Koninklijk besluit.
Den Haag Impact City
Het ecosysteem dat door de decennia heen zo gegroeid is wordt extra gestimuleerd door de gemeente Den Haag middels innovatieprogramma’s als Impact City. En toch vond Branko van Loon, programmamanager bij de gemeente Den Haag, dat er iets ontbrak in zijn stad. In gesprek met organisaties uit zijn stad merkte hij de vurige wens om veel meer samen te werken. Tussen ngo’s, maar juist ook tussen de kennisinstellingen, ngo’s, overheid en het bedrijfsleven.
Uitdagingen ngo-sector
‘En dat is niet zonder reden’, zegt Van Loon. De ngo-sector staat voor grote uitdagingen. Het aantal donoren en de internationale financiële bijdragen nemen af. 'Ngo’s worden gedwongen minder afhankelijk te zijn van overheidssubsidies en zoeken naar een ander verdienmodel voor hun bestaansrecht. Tegelijkertijd liggen er veel kansen op het gebied van digitalisering die ze door geringe kennis en capaciteit maar mondjesmaat weten te benutten. Als ze niet innoveren, dan overleven ze waarschijnlijk niet.’
'Ngo's zijn al decennia bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen'
De ngo-sector heeft het zwaar, maar aan de andere kant is er een toenemende interesse van het bedrijfsleven op het gebied van maatschappelijk ondernemen. Grote bedrijven willen maatschappelijk verantwoord ondernemen en startups willen steeds vaker ook een positieve impact hebben op de samenleving. ‘Dat is een kans voor ngo’s die in Den Haag zitten’, zegt Van Loon. ‘Die organisaties zijn al decennia bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen en grote bedrijven willen daar graag mee geassocieerd worden. In die cross-overs zit heel veel potentie.’
Clustervorming ngo
‘Ik heb die partijen in een eerder stadium weleens bijeengebracht’, zegt Van Loon. ‘Dat was interessant, maar echt samenwerken bleek lastig. Een universiteit of ngo beweegt vaak toch langzamer dan een bedrijf en als er niet iets structureels wordt opgezet, dan verwateren de contacten snel weer. Dus hebben we gezegd, laten we het anders doen en een fysieke plek maken waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Er moet urgentie zijn en de hub moet echt bijdragen aan de vraagstukken van de sector.’
Met het voorstel van een hub maakte Van Loon een ronde langs een aantal potentiële stakeholders. ‘Direct merkten we dat we op een goed spoor zaten. Er waren ngo’s die heel nauw betrokken wilden blijven en wilden meedenken over de vorm en het organisatiemodel.’ Een belangrijk teken volgens Van Steeg. ‘Uiteindelijk moet de hub iets worden van de bedrijven die er hun intrek in nemen. Die moeten vanaf het begin betrokken zijn en de waarde inzien van het cluster.’
‘Dit voorbeeld bewijst ook dat clustervorming niet een repeterend trucje is'
‘Dit voorbeeld bewijst ook dat clustervorming niet een repeterend trucje is’, zegt Van Steeg. ‘De uitdagingen binnen de ngo-sector zijn zo anders dan bijvoorbeeld een cluster gericht op maakindustrie in Eindhoven. Elke clustervorming is weer anders. Ngo’s willen vooral mensen helpen, hebben moeite met de digitaliseringsopgave en het doorvoeren van innovaties. Alles wat ze invoeren moet namelijk ook echt goed zijn, dus zijn ze terecht voorzichting. Dit zijn de aspecten waar je rekening mee moet houden als je bezig gaat het met organisatiemodel.’
Ook interessant: Als de economie groeit, groeien campussen en science parks nog harder
