‘Groene ontwikkeling kan alleen met overtuigde partners’ 

Essen telt 3100 hectare aan groen en bos. Meer dan de helft van het stadsgebied bestaat uit groene en open ruimtes, water, bossen, velden en stadsgroen, die samen zorgen een aantrekkelijk stedelijk klimaat. 

Hoe heeft Essen de status als European Green Capital 2017 bereikt?

‘De Europese Commissie noemde als belangrijkste argumenten de voorbeeldrol die Essen speelde tegenover andere steden in Europa, maar ook voor andere steden in het Ruhrgebied. De jury was onder de indruk van de compleetheid van de onderbouwing bij de aanvraag. Daarnaast roemde de Commissie Essen als stad die is omgeschakeld van kolen en staal naar een compleet door groen gedomineerde stad.’

Hoe investeerde de stad in biodiversiteit, natuur en groen?

‘Essen is erg veranderd in de afgelopen decennia: van een stad van kolen en staal in een van de groenste steden in Noordrijn-Westfalen en de derde groenste stad in Duitsland. De stad heeft veel te bieden op het gebied van biodiversiteit. Neem het park van de Zeche Zollverein, de kolenmijn en het industriecomplex uit de negentiende eeuw en tegenwoordig onderdeel van het UNESCO Werelderfgoed. Hier hebben zich talrijke planten- en diersoorten gevestigd. De biodiversiteit is hier zo groot, omdat zaden uit allerlei landen via het vervoer van kolen naar Essen zijn gekomen. Tijdens de GEO-Dag van de Natuur in 2017 telden onderzoekers, botanici en zoölogen meer dan 800 soorten, 80 meer dan bij eerdere tellingen. Dit laat duidelijk zien dat de natuur in voormalige industriegebieden ook weer kan groeien.’

Fabrieksterrein Zollverein Essen

Wat zijn de doelen op het gebied van klimaatadaptatie?

‘Als stad in het centrum van de Ruhr-metropool neemt Essen de bescherming van het klimaat serieus en we hebben ons ten doel gesteld na te denken over duurzame stedelijke ontwikkeling. Rond 2020 zal de CO2-uitstoot naar verwachting met 40 procent zijn gedaald en rond 2050 willen we de uitstoot met 95 procent hebben verminderd. Bij de dienstverlening aan de inwoners is de toets aan duurzaamheid en milieueisen doorslaggevend. Het beheer van de groene en recreatiegebieden heeft prioriteit, evenals de doorontwikkeling van de fiets- en voetgangerswegen. In 2009 ontwikkelde de gemeente een geïntegreerd energie- en klimaatbeleid concept (IEKK), dat in 2013 werd herzien. Essen is niet alleen actief in klimaatbescherming, maar onderzoekt ook de klimaatverandering, de gevolgen ervan voor de stad als geheel en ontwikkelt acties om zich daaraan aan te passen. Bijna alle woningplannen worden getoetst aan de richtlijn voor energieoptimalisatie.’

‘Essen doet aan klimaatbescherming, maar onderzoekt ook de gevolgen voor de stad als geheel.’

Hoe heeft Essen resultaten geboekt op het gebied van waterbeheer?

‘In de omgeving van Essen zijn twee rivieren: de Ruhr in het zuiden en de Emscher in het noorden. De stad Essen werkt nauw samen met het Ruhrverband en de Emschergenossenschaft. Zuiver water is nog steeds een teken van de hoogste kwaliteit van leven. Sinds de zomer van 2017, na meer dan 40 jaar, is een deel van voormalige industriële rivier de Emscher als zwemwater geopend. De rivier verandert van een open riool weer in een natuurlijke rivier als het centrum van een recreatiegebied. Tot de jaren negentig stroomde twee derde van het afvalwater ongezuiverd de Emscher in. De Emschergenossenschaft bouwde ongeveer 400 kilometer aan riolen om de rivier en zijn zijrivieren van het vuile water te ontdoen. Verder zijn we al jaren bezig met allerlei partijen het hemelwater te ontkoppelen van het rioleringssysteem. Een goed voorbeeld hiervan is het Krupp Park, dat werd gebouwd op het voormalige terrein van de gietijzerfabriek. In het meertje bij het park wordt het regenwater opgevangen, afkomstig uit het hoofdkantoor van ThyssenKrupp. Van daaruit stroomt het direct naar de Emscher.' 
 

Grugapark met Hundertwasserhaus

Wat betekent de vergroening voor de gezondheid van de inwoners?

‘Groene ruimtes in de stad hebben een positief effect op de gezondheid. Betere luchtkwaliteit, minder lawaai, minder stress en ruimte voor lichaamsbeweging, ontspanning en creativiteit. Daarvoor is ruimte in allerlei parken en groene zones, maar die moeten dan goed bruikbaar en aantrekkelijk zijn. Dat is ook belangrijk voor ontmoeting en contact, kortom voor de sociale gezondheid.’ 

Welke partijen werkten samen aan de vergroening van Essen? 

'Essen is de groenste stad van Noordrijn-Westfalen, omdat veel burgers er ook alles aan doen. De transformatie is het succes van heel veel burgers, die zich op allerlei manieren inzetten voor een groene en duurzame stad. Zo zijn er ongeveer 9000 mensen betrokken bij gemeenschappelijke tuinen. Tijdens het European Green Capital 2017 stonden 210 burgerprojecten centraal. Er waren projecten die stadsparken en groene ruimtes op nieuwe manieren toegankelijk maakten. Er is een bijenweide geopend, kruiden- en groentetuinen, er zijn insectenhotels en nestkasten gebouwd. Er waren talloze activiteiten als fietstochten, tentoonstellingen en workshops. We werkten daarbij nauw samen met clubs, initiatieven, verenigingen, universiteiten en bedrijven. Groene ontwikkeling is alleen mogelijk met overtuigde partners.’ 

‘Tijdens het European Green Capital 2017 stonden 210 burgerprojecten centraal.’

Nu is het tijd voor het groene decennium, zegt burgemeester Thomas Kufen. Wat gaat Essen de komende jaren doen?

‘Het winnen van de titel European Green Capital 2017 heeft een groot positief effect, zowel lokaal als op Europees niveau. Het biedt de mogelijkheid om de problemen van klimaatverandering en milieukwesties op alle niveaus te communiceren en om ze te verankeren in de stad. De titel laat ook zien dat we nog op weg zijn. Op weg naar het voedsel van morgen, naar een meer sociale, klimaatvriendelijke, koolstofarme en veerkrachtige, leefbare stad met een hoge kwaliteit van leven. Economie en ecologische groei gaan hand in hand. De Groene Hoofdstad van Europa - Essen 2017 wordt een duurzame motor voor de toekomstige ontwikkeling van Essen en de regio. De mijnbouw in de regio zal dit jaar eindigen en ruimte maken voor meer natuur, nodig voor de stad van de toekomst.’