Steeds meer winkels staan structureel leeg. ‘Dat is zorgwekkend. Te veel leegstand ondermijnt de aantrekkelijkheid van een winkelgebied en brengt financiële en maatschappelijke risico’s met zich mee. Leegstand vereist dus een snelle aanpak,’ aldus Christian Lennartz, senior econoom bij Rabobank. De Transformatieatlas Retail maakt inzichtelijk waar kansen liggen om leegstaande winkels te transformeren naar een kansrijk alternatief: woningen.
Half miljoen m2 transformeren
Nederland kampt met 3,16 miljoen m² leegstaand winkelvloeroppervlak (wvo), waarvan circa 30 procent structureel (langer dan drie jaar) en 40 procent langdurig (één tot drie jaar) leeg staat. Een deel van de langdurige leegstand wordt volgens de Rabobank nauwelijks meer in gebruik genomen. De bank constateert dat zonder ingrijpen de structurele leegstand toe zal nemen, terwijl de woningmarkt met een fors tekort kampt.
De match tussen leegstaande winkels, die mogelijk om te bouwen zijn tot woningen, en de feitelijke kansrijkheid van de lokale woningmarkten, resulteert volgens de Rabobak in een reële transformatieopgave van ongeveer 500.000 m² wvo. Dit zou een halvering van de structurele winkelleegstand betekenen. Uitgaande van een gemiddeld woonoppervlak van 50 tot 100 m² bvo, biedt dat de mogelijkheid om 7.000 tot 14.000 woningen te realiseren in bestaand stedelijk gebied. “Door het samenbrengen van overschot en tekort kan er een win-winsituatie ontstaan voor zowel de winkel- als de woningmarkt”, aldus Lennartz.
Transformatiekansen per gemeente
De Transformatieatlas Retail geeft de kansrijkheid van winkeltransformatie per gemeente weer. Net als de winkelleegstand liggen de meest kansrijke gemeenten verspreid over het land. Stedelijke gebieden binnen en buiten de Randstad hebben door de grotere winkelvoorraad over het algemeen een grotere transformatieopgave dan kleinere gemeenten. Grote steden als Den Haag, Eindhoven, Breda, Assen, Roermond, Ede en Veenendaal hebben veel transformatiemogelijkheden. Rotterdam heeft bij uitstek de grootste transformatiepotentie.
