Net als in de rest van Nederland is de gemeentelijke regelgeving in Waalwijk op het gebied van de fysieke leefomgeving, uitgegroeid tot een complex en onoverzichtelijk stelsel. Daarnaast bestaat landelijk een cultuur van bescherming van verworven rechten en het vermijden van risico’s. Met als resultaat: gedetailleerde regels en weinig ruimte voor eigen verantwoordelijkheid.
Uit een kort vooronderzoek van de gemeente Waalwijk blijkt dat niet van alle regels duidelijk is met welk doel ze ooit zijn ingesteld. De meerwaarde van sommige regels is twijfelachtig. Eind 2017 zijn de regels over stoepkrijten en winkelwagentjes al afgeschaft. De resultaten van het onderzoek hebben de gemeente aangespoord om te onderzoeken of de regelgeving helemaal anders kan.
Gemeente Waalwijk Omgevingswet-workshop
Om een start te maken met het aanpakken van de regelgeving is de workshop ‘Ik ga verhuizen en ik neem mee …’ ontwikkeld. De deelnemers, medewerkers van de gemeente, mogen kiezen of ze bepaalde vergunningen wel of niet meenemen. Te denken valt aan bomenkap, het aanleggen van een uitrit en reclame-uitingen in de publieke ruimte. Kiezen ze ja, dan gaat de vergunning in de verhuisdoos. Zo nee, dan gaat de vergunning op de stapel voor het grofvuil. Het is opvallend hoe vaak een vergunning, die nu volop wordt verleend, geen plek krijgt in de verhuisdoos. Niet zonder discussie over nut en noodzaak overigens.
Waalwijk werkt met een stappenplan om producten ‘Omgevingswet-proof ’ te maken. Aan de hand van de stappen inventariseren, analyseren en afwegen wil de gemeente inzichtelijk maken welke regels geen doel meer dienen of weinig effectief zijn.
-
Stap 1: Inventariseren regels en procedures
Tijdens de stap inventariseren verzamelen ze alles wat relevant kan zijn voor een bepaalde vergunning. Bijvoorbeeld regels en procedures die voor de vergunning in het leven geroepen zijn en welke instrumenten en mogelijkheden de nieuwe Omgevingswet biedt. Essentieel onderdeel van de inventarisatie is het verzamelen van aantallen vergunde en geweigerde aanvragen en het maken van een stippenkaart met daarop de locaties. Voor de activiteit uitwegen’ is inmiddels een experiment gestart om het stappenplan te testen. Daarvoor is een werkgroep gevormd met alle beleidsdisciplines die te maken hebben met de aanleg van uitwegen, zoals vergunningverlening, frontofficce, beheer, verkeer en handhaving.
Uit de inventarisatie blijkt dat ongeveer 75 procent van de aanvragen wordt verleend en 15 procent geweigerd. De overige 10 procent is niet ontvankelijk of ingetrokken. Uit de kaart blijkt dat de meeste aangevraagde vergunningen voor een uitweg in woonwijken relatief vaker worden verleend in vergelijking met bedrijventerreinen.
-
Stap 2: Analyseren vergunningsprocedures
Hierbij gaat het erom de waarom-vraag te achterhalen. Bijvoorbeeld waarom vergunningen worden geweigerd en waarom dat op bedrijventerreinen vaker voorkomt. Het blijkt dat de meeste aanvragen om een uitweg zijn geweigerd omdat deze aan een gebiedsontsluitingsweg liggen. Voor bedrijventerreinen kan het beleid mogelijk niet goed aansluiten op wat bedrijven nodig hebben.
Het kan ook zijn dat ondernemers bij de voorbereiding van een aanvraag minder vaak dan inwoners hulp vragen bij de frontoffice. Ook analyseert de gemeente waarom ze regels wil stellen en wat de bedoeling daarvan is. In het geval van de uitwegen is het bijvoorbeeld belangrijk om bij de aanleg de verkeersveiligheid te borgen.
-
Stap 3: Afwegen varianten
Tijdens deze stap worden varianten gemaakt: een variant die voldoet aan de wet- en regelgeving, een vernieuwende variant en een variant met een tussenweg. De voor- en nadelen van deze varianten worden op een rijtje gezet en aan het gemeentebestuur voorgelegd, zodat het een gefundeerde keuze kan maken.
Meldingsplicht en positieve regeling
Als het stellen van regels nodig blijkt te zijn, wil de gemeente waar mogelijk voorstellen om te werken met een meldingsplicht of positieve regeling. Met een positieve regeling geef je inwoners en ondernemers het vertrouwen om regels zelf na te leven. In het experiment voor uitwegen gaat Waalwijk analyseren of het stellen van positieve regels voor een uitweg kan gaan werken. Bij voldoende resultaat van het experiment komt het stappenplan in het plan van aanpak voor de invoering van de Omgevingswet.
Met de resultaten gaat de gemeente Waalwijk de nieuwe gemeenteraad proberen te overtuigen. Daarna wil de gemeente een soortgelijk traject met inwoners en ondernemers gaan doorlopen, zodat zij het effect van de nieuwe wet meteen ervaren. Geleidelijk ontstaat dan een nieuw pakket aan regels dat voor een groot deel inhoudelijk en participatief is afgestemd op de nieuwe wet.
