Ontwikkelaars zijn in overgrote meerderheid vóór partnerselectie, in tegenstelling tot planselectie waarbij kosten voor misgelopen tenders als problematisch worden ervaren (zie kader). Uit het onderzoek blijkt verder dat ontwikkelaars vinden dat gemeenten onvoloende kennis in huis hebben om het aanbesteden van een gebiedsontwikkeling tot een goed einde te brengen. Bovendien zouden ze té snel naar het aanbestedingsinstrument grijpen. Gemeenten zelf denken daar anders over. In meerderheid geven zij aan voldoende kennis te hebben van aanbesteden.
Maar als er dan toch aanbesteed wordt, lijken gemeenten en ontwikkelaars een gemeenschappelijke voorkeur te hebben voor de selectie van een partner boven een conventionele gunning op basis van een uitgewerkt plan, ook wel een ‘innovatiepartnerschap’ genoemd. Gemeenten zijn daarbij wel minder uitgesproken zijn (33% eens, 21% oneens, 46% neutraal/weet niet) dan de gehoorde ontwikkelaars (ruim 60% eens, 30% neutraal/weet niet).
Roger Kersten, partner bij Akro Consult en lid van de kenniskring van de aan de Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling verbonden Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) heeft wel een verklaring van de positieve houding van de respondenten ten aanzien van partnerselectie: 'Als je in een aanbesteding vooraf de kaders stelt, leidt dat bij bij complexe projecten met publieke én private belangen vaak tot suboptimale resultaten. De procedure richt zich teveel op het krijgen van zekerheden vooraf en de procedures zijn te inflexibel om onderweg te optimaliseren, wat vaak nodig is om alle ambities op elkaar af te stemmen.'
'Bij partnerselectie volgt de planvorming na selectie', vervolgt Kersten. 'De doelen zijn vooraf bekend waardoor gezocht kan worden naar de juiste type partij bij de opgave die zich daaraan ook commiteert (spelregels, die gaan we in de nieuwe reiswijzer uitwerken). Door de planvorming samen op te pakken krijg "best of both worlds" en bevorder je innovatie.'
Kersten is betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe Reiswijzer Gebiedsontwikkeling die in het najaar moet uitkomen. Die reiswijzer biedt net als de voorgangers (Reiswijzer Gebiesontwikkeling 2011) en de actualisatie hierop (Houd het simpel met vlag en wimpel) handreikingen voor marktselectie en samenwerkingsvormen tussen markt en overheid bij (complexe) gebiedsontwikkelingsopgaven.
In April van dit jaar ondervroegen ROm/Stadszaken.nl, de Praktijkstoel Gebiedsontwikkeling van de TU Delft en USP Marketing & Consultancy 1.062 burgers, de helft huurder, de ander helft koper. Gelijktijdig raadpleegden de initiatiefnemers in hun eigen netwerken 330 vakprofessionals, in het merendeel werkzaam voor gemeenten (160), ontwikkelende partijen (69), adviesbureaus (75) en overige overheden (26).
>Klik hier om het volledige onderzoeksrapport van USP Marketing & Consultancy, ROm/Stadszaken.nl en de Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling van de TU Delft te ontvangen
>Lees meer over het Themaonderzoek Bouwen en Wonen op Stadszaken.nl
Hoge tenderkosten worden nu eigenlijk nooit vergoed. Ontwikkelaars zien soms tientallen miljoenen aan gemaakte kosten in rook opgaan, waardoor zij voorzichtig zijn met deelname aan grote aanbestedingsprojecten. Naar aanleiding van het traject Beter Aanbesteden boog de Tweede Kamer zich over dit probleem en werd een motie van het CDA en de VVD aangenomen om verplichte vergoeding bij misgelopen tenders te regelen. Staatssecretaris Mona Keijzer heeft nu beloofd om de mogelijkheden te verkennen.
