De 9 grootste gemeentelijke politieke partijen die niet mogen meeregeren:

  • De Lijst Smolders Tilburg - gemeente Tilburg
  • Echt Voor Barendrecht - gemeente Barendrecht
  • Liberale Volkspartij Roermond - gemeente Roermond
  • Democraten Gemeente Heumen - gemeente Heumen
  • CDA – gemeente Ermelo
  • SGP - gemeente Ede 
  • Beter voor Rijswijk - gemeente Rijswijk
  • CDA - gemeente Sint Anthonis
  • Lijst Samenwerking - gemeente Echt-Susteren

De Lijst Smolders Tilburg (LST) – gemeente Tilburg – 10 zetels

De Lijst Smolders Tilburg (LST) was de sensatie van de gemeenteraadsverkiezingen in de Brabantse industriestad. De lokale partij verdubbelde het aantal zetels tot tien. Maar D66 (negen zetels) had vooraf al gezegd niet met de LST in zee te willen gaan en zo geschiedde. D66 ging het gesprek nog wel aan, maar al snel bleek een coalitie niet haalbaar. D66, GroenLinks, VVD en CDA gaan het de komende vier jaar doen in Tilburg.

Reactie fractievoorzitter Smolders in de Volkskrant: ‘Het is machtswellust en regentesk denken. Ik wil gewoon dat deze stad fatsoenlijk wordt bestuurd.’

Echt Voor Barendrecht – gemeente Barendrecht – 14 zetels

Echt Voor Barendrecht (EVB) is misschien wel de grootste verliezer onder de winnaars. Met 14 zetels heeft de partij net geen meerderheid in de 29-koppige gemeenteraad van de gemeente Barendrecht. De andere zes partijen CDA, SGP/ChristenUnie, PvdA, GroenLinks, VVD en D66 wisten elkaar ineens te vinden en gaan samen de gemeente besturen.

Reactie fractievoorzitter Lennart van der Linden in de Volkskrant: ‘Terwijl wij met onze leden de overwinning vierden, smeedden de andere partijen dit monsterverbond.’

Liberale Volkspartij Roermond – gemeente Roermond – 9 zetels

De omstreden politicus Jos van Rey en zijn Liberale Volkspartij Roermond (LVR) staan net als vier jaar geleden buitenspel. Ondanks dat de LVR wederom de grootste werd in de gemeente Roermond en Van Rey van tevoren al aangaf geen wethouder te willen worden, wil geen enkele partij in zee met de liberalen. GroenLinks, CDA, D66 en Demokraten Swalmen gaan het doen.

Reactie fractievoorzitter Dré Peters in de Limburger: ‘De verkiezingen waren in Roermond niet nodig geweest’

Democraten Gemeente Heumen – gemeente Heumen – 6 zetels

CDA, D66, GroenLinks en VVD hebben overeenstemming bereikt over een programma voor de komende coalitie in de gemeente Heumen. Democraten Gemeente Heumen mocht niet eens aan tafel schuiven, en dat steekt.

Reactie fractievoorzitter Leo Jansen op de eigen website: ‘Het is ondemocratisch om de grootste partij geen gelegenheid te geven tot gesprekken.’

CDA – gemeente Ermelo – 6 zetels

Slechts twee dagen na de verkiezingen had Ermelo al een nieuwe coalitie. Progressief Ermelo, BurgerBelangen Ermelo, VVD en SGP gaan met elkaar in zee. Winnaar van de verkiezingen CDA werd direct na de bekendmaking van de uitslag al buitenspel gezet. Toch wil de fractievoorzitter niet met de beschuldigende vinger wijzen.

Reactie fractievoorzitter Sarath Hamstra in de Volkskrant: ‘Als andere partijen een meerderheid hebben en een college vormen, dan is dat democratie in optima forma.’

SGP - gemeente Ede – 7 zetels

ChristenUnie, CDA, GemeenteBelangen, GroenLinks en D66 hebben elkaar gevonden om een nieuw college te vormen voor de komende vier jaar. Dit betekent dat de SGP, net als vier jaar geleden, weer buiten de boot valt als grootste partij.

Reactie fractievoorzitter Nico van der Poel in het AD: ‘Het is onze partij opnieuw opgevallen dat de Edese raad nog veel moet investeren om respectvol met elkaar om te gaan.’

Beter voor Rijswijk - gemeente Rijswijk – 5 zetels

Het advies van informateur Sjaak van der Tak om in Rijswijk een nieuw gemeentebestuur te vormen uit de partijen GroenLinks, D66, VVD en Wij leidde tot heftige reacties bij de lokale partijen. Beter voor Rijswijk, meer rechts georiënteerd, werd door GroenLinks en D66 niet gezien als een betrouwbare bestuurspartner voor de komende jaren.

Reactie fractievoorzitter Larissa Bentvelzen in het Rijswijks Dagblad: ‘De geschiedenis herhaalt zich waarbij in Rijswijk al eerder lokalo’s werden buitengesloten.’

CDA - gemeente Sint Anthonis – 7 zetels

Sint Anthonis Nu en VVD gaan samen reageren in de Brabantse gemeente. Na een eerdere regeerperiode met CDA wilde SAN dit niet nog vier jaar doen en wendde zich tot de VVD. Een coalitie was snel gemaakt.

Reactie fractievoorzitter Ingrid Voncken op Kliknieuws: ‘Het spreekt voor zich dat wij teleurgesteld zijn.’

Lijst Samenwerking - gemeente Echt-Susteren - 7 zetels

Vijf partijen nemen plaats in de coalitie van Echt-Susteren. Lijst Samenwerking is daarmee de enige partij in de gemeente die niet deelneemt aan de coalitie. Ondanks een eerdere regeerperiode is de partij toch buitenspel gezet. 

Reactie fractievoorzitter Henk Maessen tegenover 1Limburg: 'Er waren geen ernstige meningsverschillen en de afgelopen vier jaar heeft de coalitie met CDA en Partij Nieuw Echt-Susteren (PNES) goed gefunctioneerd.'

De grootste, maar niet in de coalitie

In negen gemeenten werd de grootste partij al buitenspel gezet. Opvallend vaak worden de lokale partijen aan de kant gezet. Het zijn vaak rechts georiënteerde die door de traditionele landelijke partijen vaak aan de voorkant al worden uitgesloten in de coalitievorming. De rest van de grootste partijen die – tot nu toe – zijn uitgesloten uit de coalities zijn de christelijke partijen CDA en de SGP.

Fractievoorzitters reageren vaak vol ongeloof op hun uitsluiting. Ondemocratisch is een vaak gebezigde term. Enkel fractievoorzitter Hamstra van het CDA uit de gemeente Ermelo noemt het democratie optima forma. En dat is het misschien ook wel. Wellicht een mooie troost voor Eerdmans en zijn Leefbaar Rotterdam.