Circulair denken moet in de toekomst deel uitmaken van het DNA van de maatschappij, vindt Luiting. ‘Vandaar het begrip lifestyle, dat dicht bij de mensen staat.' De fulltime circulair ondernemer doet in het boek zijn verhaal voor een breed publiek.
Luiting: ‘De generatie van mijn ouders, die de oorlog meemaakte, was erg zuinig. Die waren bij wijze van spreken al blij met een spijker. Eind jaren vijftig veranderde dat. Met welvaart kwam verspilling. Wil er iets veranderen aan het huidige verkwistende systeem, dan zullen we circulair moeten gaan denken en leven.’
Overigens moet wel opgemerkt worden dat er een verschil is tussen duurzaam en circulair. Luiting: ‘Zonnepanelen zijn duurzaam, maar nog niet circulair. De materialen waarvan de panelen zijn gemaakt, kunnen we bij einde levensduur nog niet opsplitsen in unieke grondstofsoorten. Een mooie taak voor wetenschappers en de makers van deze zonnepanelen!’
Luiting werpt zich naar eigen zeggen niet op als fanaticus of verblinde wereldverbeteraar. Hij legt er de nadruk op dat circulair denken, leven en ondernemen vooral ook leuk, luchtig en licht kan zijn, dat het een onderwerp is dat het ook op verjaardagsfeestjes goed doet. ‘En ik wil laten zien dat er met de circulaire economie eveneens geld te verdienen valt. Bedrijven hebben er zelf ook iets aan als ze die weg inslaan.’
Bas Luiting. Foto: Sjoerd de JongeCirculaire herontwikkeling in Plug In City
Volgens Luiting is bij circulariteit een grote rol voor de herontwikkeling van de gebouwde omgeving weggelegd. Luiting: ‘Mijn eigen werkomgeving, Plug In City in Strijp-S te Eindhoven, is een goed voorbeeld van circulariteit. Het gebied was vroeger fabrieksterrein van Philips, maar toen het in onbruik raakte moesten we een nieuwe bestemming vinden.'
Luiting: 'In een circulaire economie wil je dat wat goed is en waarde heeft behouden. Lange tijd is de overweging geweest: renoveren is te duur, dus gooi het maar plat. Maar je moet kijken naar welk waardegoed je hebt. We zijn dus op zoek gegaan naar nieuwe inrichtingen en toen bleek bijvoorbeeld dat je van een vijf meter hoge fabriekshal best woningen kon maken.’
Luiting gelooft dat een bij een goede circulaire ontwikkeling het sociale aspect ook aandacht moet krijgen: ‘Bij de ontwikkeling van Strijp-S is gekozen voor een filosofie waarbij niet de stenen centraal staan, maar de mensen. Nu zijn er sociale woningbouw, duurzame winkels, hippe horeca, galerieën, een skatehal en een vershal in het gebied te vinden. Het is een van de meest bruisende herontwikkelde gebieden van Nederland.’ Plug In City kreeg eind vorig jaar dan ook de ‘Award voor Beste Circulaire Werklocatie van Nederland.’
Plug In City. Foto: Sjoerd de JongeCirculair bouwen met legobokjes
Ook bij circulair bouwen kunnen grote stappen worden gezet. Luiting: ‘Bij circulair bouwen denk ik altijd aan mijn eerste legodoos. Legoblokjes zijn componenten die je keer op keer in steeds andere samenstellingen kan gebruiken. Bij circulair bouwen moet je dus zo bouwen dat je je componenten nooit meer hoeft te verspillen.
Dat kan nu al met veel onderdelen van een gebouw. Zo zijn datakabels, kozijnen, systeemplafonds en houten balken en planken allemaal herbruikbaar.’ In Plug In City zien we dit hergebruik in de praktijk terug. ‘Plug In City is opgebouwd uit sloopafval, afgedankte bouwmaterialen en hergebruikt plastic. Je vindt er een kabelgoot van aardappelschillen en zeecontainers omgebouwd tot studentenwoningen.’ Voor hergebruik van materialen zullen gebouwen zo gebouwd moeten worden dat je ze makkelijk uit elkaar kan halen met intacte materialen.
Soms vergt hergebruik wel wat creativiteit. ‘Datakabels kan je goed gebruiken om ledverlichting van energie te voorzien. En bij houten planken moet je er een millimeter van af schuren, dan zijn ze weer als nieuw. Je moet dus eigenlijk met een andere bril kijken naar materialen en grondstoffen.’ Ook zal er op een andere manier gebouwd moeten worden: ‘Je moet bijvoorbeeld geen houten vloeren meer lijmen, want dan verpest je het hout.’
De andere bril zal zich volgens Luiting laten vertalen naar financieel voordeel voor ontwikkelaars en bouwers. ‘Bouwen zal uiteindelijk veel goedkoper worden, omdat je de grondstoffen niet meer afschrijft. Dat gaan we de komende jaren leren. Ook sloopkosten zullen verminderen, doordat gebouwen makkelijker te demonteren zijn. Het kan zelfs zo zijn dat een sloper moet gaan betalen, omdat hij de grondstoffen krijgt.’
Koplopers circulaire economie
Volgens Luiting zijn er nu een paar bedrijven die zich bezig houden met het circulair bouwen en ontmantelen van gebouwen. ‘We zijn het langzaam aan het uitvogelen en uitvinden. De markt pakt het nu op omdat er wat slimmeriken zijn die hier een businessmodel in zien.’ Deze koplopers zijn essentieel.
Luiting: ‘Ik vergelijk het graag met wielrennen. Je hebt de kopgroep en daarachter volgt het hele peloton. We zitten nu in de early adopters-fase, maar over een paar jaar volgt de massa. Steeds meer mensen zullen er achter komen dat het financieel aantrekkelijk is om circulair te zijn.’
Wel moet het voor deze koplopers makkelijker worden om te innoveren. Nu lopen ze volgens Luiting nog tegen ‘betonnen muren’ aan: ‘Bestaande wet en regelgeving is nu nog vooral op het lineaire systeem georiënteerd. Dat zal moeten veranderen willen we volledig circulair worden.’ Luiting meent dus dat de overheid het bedrijven makkelijker moet maken om over te stappen naar circulariteit.
Holle Bolle Gijs
Naast dat men door moet krijgen dat circulariteit financieel aantrekkelijk is, zal het begrip ook hip moeten worden, zegt Luiting. ‘Als iets populair is, volgen ontwikkelingen elkaar ook sneller op. Ik ben ervan overtuigd dat als we circulaire economie hip maken, het ons gaat lukken. Kinderen moeten net zo enthousiast reageren op circulair als op Holle Bolle Gijs! Gijs werd 60 jaar geleden ontwikkeld om ervoor te zorgen dat mensen minder papier op straat gooiden, en dat werkte! Het was creatief, origineel en er zat humor in. Circulariteit moet ook met dat soort oplossingen komen.’
Foto: Barbara Medo
Het boek kunt u hier bestellen.
