Waar komt dit idee nu weer vandaan?
Vanuit de Economic Board Utrecht. Toen een half jaar geleden de discussie over verborgen camera’s in reclameborden ontstond, richtte de woede zich op overheid en het ov-bedrijf. Maar er waren ook producenten die die borden hadden geleverd. Of juist niet. Een Utrechts bedrijf had de deal afgewezen omdat ze vonden dat de vraag van de klant onethisch was. Dat kwam Heerd Jan Hoogeveen van de EBU ter ore. Hoogveen vond het moedig en lovenswaardig, om principes boven euro’s te stellen. Maar het wringt. Hij vindt dat er een gelijk speelveld moet ontstaan voor toeleveranciers. Dan kunnen ze slagen maken. Dat gelijke speelveld moet het politiek debat over de smart city eenvoudiger maken en dat daardoor kunnen burgers beter worden beschermd.
Regels dus?
Nee. Kaders. Hoogeveen stapte naar de Future City Foundation met het idee om samen een Bouwbesluit voor de Smart City te schrijven. Daar haakten Ekelmans & Meijer Advocaten, de Gemeente Amersfoort en een aantal andere partners op aan. In het Bouwbesluit wordt uitgegaan van het door het Rathenau Instituut opgestelde rapport ‘Opwaarderen, Borgen van publieke waarden in de digitale samenleving’, waarin zeven publieke waarden worden genoemd die worden vertaald naar de stedelijke context: veilige technologie, privacy, inzicht in techniek, autonomie, rechtvaardigheid, machtsevenwicht en menselijk waardigheid. Per publieke waarde onderzoeken we welke wetgeving al bestaat en welke bestuurlijke afwegingsruimte er mogelijk is voor het zowel het fysiek, sociaal als economisch domein.
Regels dus?
Voor een aantal van de onderwerpen die het Rathenau beschrijft, bestaat al regelgeving. Privacy is bijvoorbeeld geregeld in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). En algoritmes mogen niet discrimineren, lees artikel 1 van onze Grondwet er nog maar eens op na. In sommige gevallen is het lastiger, maar wordt al wel onderzoek gedaan. Zo heeft Geonovum de ‘Handreiking Spelregels Data Ingewonnen in de Openbare Ruimte’ opgesteld die antwoord geeft op issues rond veiligheid, privacy en autonomie. Het lijkt er al met al op dat er in veel gevallen al regelgeving bestaat of regelgeving kan worden doorvertaald. En waar dat niet zo is, moeten we de uitgangspunten voor regelgeving formuleren. Vervolgens zoeken ze naar de bestuurlijke afwegingsruimte voor gemeenten.
Afwegingsruimte, zoals in de Omgevingswet?
Ja. En dat is de spannendste stap, vinden de initiatiefnemers. En het gaat verder dan de Omgevingswet. In Nederland regelen we centraal wat moet en lokaal wat kan. Zo is het ruimtelijk beleid, zeker onder de omgevingswet, maar ook ons sociaal en economisch beleid ingericht. En dus kan er in de ene gemeente bewust worden gekozen voor meer privacy. En in de andere voor minder autonomie. De vraag is daarbij waar de grenzen liggen. Wat is veel en wat is weinig? En hoe meet je dat? Waar druk je het in uit? Dat zijn de vragen waar het debat over gaat. Daarover organiseren we het debat.
Waar leidt dat toe?
Tot een handzaam boekje dat het debat verdiept. Dat wordt gepresenteerd in november tijdens de Smart City Expo in Barcelona. Daarmee is het niet klaar. Versie 1 is de aanzet tot versie 2. Enzovoort. Dit debat verdient constante bijsturing.
Echt geen regels dus?
Op de website over het Bouwbesluit voor de Smart City staat het als volgt: Wat we niet gaan doen is regels stellen. We verzamelen. We geven de bandbreedte aan. We zeggen wat gemeenten kunnen doen. Waarover het debat kan gaan. Maar we schrijven geen wetten of regels. Dat is aan politici.
Hoe doe ik mee?
Op 31 mei organiseert Future City samen met Romagazine en Stadszaken een ontwerpatelier over het onderwerp. Zie http://future-city.nl/31-mei-bouwbesluit/ voor meer info. En je kan ook partner worden van het dit project. Kijk daar voor op de website over het Bouwbesluit voor de Smart City.
Lees ook: Platgeslagen#1: Ruimtelijke ordening met het business canvas model, kan dat?
