In Eindhoven is bioscoopketen Pathé onlangs begonnen met het programmeren van Poolse films. Op ruim 700 kilometer van het Poolse land blijkt die proef een doorslaand succes. De zalen zitten vol. Niet verwonderlijk, het aantal Poolse mensen dat in Brabant is komen wonen, is de afgelopen tien jaar verviervoudigd van 7500 naar 31.000. Vooral in en rondom De Peel is de groep Oost-Europeanen flink toegenomen. Dat blijkt uit cijfers van het CBS.

Flexibel en betaalbaar

Het past bij de economische voorspoed in de provincie waarin met name de regio’s Zuidoost-Brabant en Midden-Brabant op zoek zijn naar betaalbare en flexibele arbeidskrachten voor de vele banen in de agrarische en logistieke sector. Twee eisen waar Polen ruimschoots aan voldoen. Al die Polen moeten echter wel ergens wonen en hebben daarmee indirect een grote impact op de fysieke leefomgeving in een regio waar de woningdruk al hoog is.

De rol van de provincie Noord-Brabant is duidelijk. Van den Bergh: ‘Wij monitoren huisvestingsvraagstukken op provincieniveau en zien daarbij dat het aantal short stay en long stay-migranten uit Polen toeneemt. Voor de short stay is het belangrijk dat er woonvoorzieningen zijn van een basiskwaliteit. Dit kunnen voorzieningen zijn met gemeenschappelijke voorzieningen, denk aan studentenhuisvesting. De mensen die langer blijven, gaan op zoek naar een zelfstandige woning. Beide groepen moeten we in onze ogen opvangen in het bestaand stedelijk gebied.’

Huisvesting

Wat is een goede plek voor arbeidsmigranten? Gemeenten in Noord-Limburg onderzoeken of ze Polen en andere arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa kunnen huisvesten op bedrijventerreinen. Als alternatief voor kwalitatief ondermaats geachte bungalowparken en huisvesting tussen gewone Limburgers, die dat liever niet willen. Het is niet de wens van Van den Berg en zijn provincie: ‘Het functioneren van bedrijventerreinen komt dan in gevaar, dat moeten we niet willen. Wij moedigen gemeenten en ontwikkelaars wel aan om juist in de gemengde zones huisvesting te realiseren. In gebieden waar wonen, werken en leisure overlopen, liggen kansen voor huisvesting voor arbeidsmigranten. Vooral in grotere steden zijn er veel van dit soort gebieden.’

Het aanbod is echter te laag. De laatste tijd ziet de provincie dan ook steeds vaker dat er onvoldoende woonvoorzieningen zijn voor de arbeidsmigranten waardoor uitzendbureaus en werkgevers het heft in eigen handen nemen en op zoek gaan naar alternatieve huisvesting. Via tussenpersonen worden woningen geregeld in woonwijken waar Polen worden gehuisvest in groepjes. Een paar huizen in een wijk is niet zo’n probleem, maar in sommige gemeenten gebeurt dit op grote schaal en komen de bewoners in opstand. Van den Berg: ‘Wij sluiten bewoning in reguliere woningen niet uit, maar het brengt wel extra druk met zich mee.’

Beheer

‘Vooral bij niet zelfstandige huisvesting is het beheer essentieel. Je hebt te maken met veel wisselende groepen’, zegt Van den Bergh. ‘Clustergewijs huisvesten is vaak goedkoper, maar staat soms op gespannen voet met de samenleving. Huisvesting met ongeveer 30 arbeidsmigranten worden veelal als ideaal gezien om het vraagstuk op te lossen, denk aan gebouwen die vroeger werden gebruikt als hotel, pension of getransformeerde kantoorgebouwen. Job-lodges in Bergen op Zoom zijn hier een goed voorbeeld van.’

Van den Bergh ziet tot zijn spijt dat er ook gemeenten zijn die terughoudend zijn als het gaat om huisvesting van arbeidsmigranten. ‘Er worden maxima gesteld aan het aantal woningen dat verhuurd mag worden aan arbeidsmigranten. Ook zien we dat gemeenten nog te weinig samenwerken en daarmee elkaar in de problemen helpen. Een defensief beleid in de ene gemeente kan ertoe leiden dat de buurgemeente onevenredig onder druk komt te staan.’

Economische ambities

Van den Bergh: ‘Veel regio's hebben hoge economische ambities en jaren geleden zagen wij al dat er extra werknemers nodig waren. Uitzendbureaus speelden daar handig op in terwijl de politiek het nog niet interessant genoeg vond om een goede visie op passende huisvesting te ontwikkelen en locaties in beeld te brengen. Nu zie je dat ze komen op plekken waar je ze liever niet wilt hebben, denk aan campings of vakantieparken, en worden gemeenten genoodzaakt achteraf beleid te maken. Dat pakken we natuurlijk graag op regionaal niveau op met gemeenten. Het is geen populair onderwerp, maar er moeten voorzieningen komen voor arbeidsmigranten voor een goed woon- en leefklimaat. Voor de arbeidsmigranten en voor de inwoners van de provincie.’