Dit artikel komt uit Het Financieele Dagblad (15-03-2018), https://fd.nl/opinie/1245263/kwakkelende-centra-van-middelgrote-steden-zijn-juist-gebaat-bij-meer-autos
Een ruime 70% van de stedelingen ziet vervuilende auto’s het liefst uit de binnenstad verdwijnen, claimde Milieudefensie vorige week. De milieuorganisatie baseert zich op een peiling onder inwoners van de twintig grootste steden die I&O Research voor haar uitvoerde. Op haar website roept Milieudefensie de gemeentepolitiek op meer ruimte te maken voor fietsen, wandelen en openbaar vervoer. Zo worden steden gezond, groen en leefbaar.
Van de kant van de retailers regende het direct negatieve reacties. Volgens Detailhandel Nederland pest je met ‘anti-autobeleid’ consumenten de stad uit. Dat politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s aansturen op een binnenstad met weinig auto’s, vindt voorzitter Guido van Woerkom een slechte zaak.
Ik sta achter de schoneluchtcampagne van Milieudefensie. Maar de waarden ‘gezond, groen, leefbaar’ die zij vooropstelt, passen meer bij een woonwijk dan bij een dynamische binnenstad. Stedenbouwers zouden dat als geen ander moeten weten.
Een gezonde binnenstadeconomie vraagt juist om stedelijkheid, dynamiek en levendigheid. Juist die levendigheid staat in veel stadscentra door winkelsluitingen onder druk. Uit een groot verkiezingsonderzoek van Twentse Courant Tubantia blijkt dat de leegstand als gevolg van die winkelsluitingen de kiezer een doorn in het oog is. Sterker: 62% van de Almelose deelnemers aan de enquête gaf aan dat de aanpak van leegstand een speerpunt moet zijn bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart.
Juist het gedoseerd toelaten van auto’s in winkelstraten en centrumgebieden kan bijdragen aan het herstel van de binnenstadseconomie. Zolang ze het openbaar gebied maar niet gaan domineren en op voorwaarde van een strikte snelheidslimiet, mede afgedwongen door een goede inrichting.
Autobereikbaarheid is een voorwaarde voor het toevoegen van ‘nieuwe’ centrumfuncties zoals werken en ontspanning die hard nodig zijn om kwakkelende stadscentra nieuw leven in te blazen. Auto’s zorgen voor een ‘avondstad’ die ook na sluitingstijd van winkels voortleeft. Een autovriendelijke binnenstad is toegankelijk voor iedereen, ook voor mensen die slecht ter been zijn. De auto is bovendien onderdeel van de centrumbeleving: het gaat niet altijd om doorstroming of snelheid, maar ook om zien en gezien worden. Een auto die niet door het centrum mag, veroorzaakt elders overlast (de dorpsrand). Of gaat naar concurrerende plekken, zoals outletcentra waar je wel kunt parkeren. Met de elektrificatie van het autoverkeer verdwijnt het door Milieudefensie aangevoerde argument van vervuiling bovendien vanzelf.
'Zonder webwinkels zag ik het leven uit autoluwe dorpscentra al verdwijnen'
Een binnenstad of dorpscentrum is een handelsplaats, ontstaan op een kruispunt van en langs wegen. Als je die levensaders afsluit, haal je het leven uit je stad of dorp. Lang voor de opkomst van webwinkels heb ik het leven uit dorpscentra van Vries en Peize zien verdwijnen doordat het autoverkeer via een rondweg moest worden omgeleid. Zuidlaren is zo’n rondweg bespaard gebleven. Anno 2018 is het een van de meest dynamische centra van het noorden met een bont winkel- en horeca-aanbod dat bezoekers trekt uit de hele regio. De afwezige rondweg heeft Zuidlaren niet afgesneden van het omliggende landschap. Mijn voormalige dorpsgenoten kunnen vanuit de woonwijk kruipend de es op, zonder overlast te ervaren van langsrazend verkeer.
Klassieke stedenbouwers boetseerden gebouwen en functies rond infrastructuur en niet andersom. Tot de functionalisten van Ciam (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne) besloten dat functies en verkeersstromen van elkaar gescheiden moesten worden.
In de functionele Bijlmermeer zijn de verhoogde vierbaansdreven inmiddels weer verlaagd en getransformeerd tot levendige stadsstraten waar geen verkeersmodaliteit meer domineert. De automobilist, fietser en voetganger bewegen er harmonieus naast elkaar, ingekapseld door nieuwe bebouwing aan beide zijden van de infrastructuur die niet alleen beantwoordt aan een woonvraag, maar tevens bijdraagt aan een gewenste stedelijkheid.
Stedelijkheid, dynamiek en levendigheid: dat is precies wat de kwakkelende centra van middelgrote steden zoals Almelo en Schiedam op het moment ontberen. Stadsbestuurders zouden de functiescheiding moeten opheffen en auto’s gedoseerd moeten toelaten tot de binnenstad.
