Onderzoekers Jip Claassens en Eric Koomen, die de resultaten deze maand in ROmagazine publiceren, concluderen dat binnenstedelijke verdichting kán en steeds vaker gebeurt, en het gaat slechts marginaal ten koste van de groene ruimte in de stad.

De gepresenteerde uitkomsten komen voort uit het ‘Kansen voor stedelijke verdichting’ project dat NWO financiert in het kader van het Smart Urban Regions of the Future (SURF) programma. Het onderzoeksproject wordt uitgevoerd door de Vrije Universiteit Amsterdam in samenwerking met PBL (Planbureau voor de Leefomgeving), BPD ontwikkeling BV en de gemeente Den Haag. Het bouwt voort op eerder onderzoek waar deze organisaties bij betrokken waren en is in samenspraak met hen opgezet.

In het onderzoek is gebruik gemaakt van gedetailleerde ruimtelijke datasets met een ruimtelijke resolutie van 100 bij 100 meter die de woningvoorraad per jaar beschrijven. Deze data zijn gebruikt om te kijken hoeveel woningen er waren op vier opeenvolgende momenten, namelijk 1 januari 2000, 2006, 2012 en 2017. Dit levert een gedetailleerd ruimtelijk beeld op van de netto groei (of afname) van de woningvoorraad per hectare in heel Nederland. Sloop en nieuwbouw van de bestaande voorraad die niet tot verandering in dichtheid leidt, speelt dus geen rol de analyse.

Opmerkelijk hoge netto toename aantal woningen in binnenstedelijk gebied

Een opmerkelijke bevinding is het toenemende aandeel woningen dat in opeenvolgende perioden binnen de bebouwde kom van 2000 is bijgebouwd, respectievelijk 42, 47 en 69 procent! Onderzoeker Eric Koomen: ‘We hadden verwacht dat met het verstrijken van de jaren het steeds moeilijker zou worden om nog ruimte te vinden binnen deze begrenzing, maar dat blijkt niet uit deze resultaten.’ De opeenvolgende crises blijken weinig effect te hebben gehad op het aantal woningen dat is toegevoegd aan de woningvoorraad. Die toename lag per periode steeds zo rond de 300.000. In de eerdere studies van PBL en Brink management/advies is de aanname gedaan dat er per saldo geen woningen zullen worden bijgebouwd in bestaande woongebieden. Echter, in de afgelopen 17 jaar blijkt een kwart van het aantal extra woningen te zijn bijgebouwd in woongebieden van bestaand stedelijk gebied. Verder blijkt dat de hoeveelheid stedelijke transformaties ook gestaag groeit van 14  tot 32 procent. In totaal zijn er sinds 2000 iets meer dan 500.000 woningen bijgebouwd binnen bestaand stedelijk gebied. Slecht een klein deel (10 procent) hiervan is gebouwd op groene binnenstedelijke locaties. Koomen: ‘Deze waarnemingen geven hoop dat een substantieel deel van de huidige woningvraag ook binnen bestaand stedelijk gebied gerealiseerd kan worden. Al bieden resultaten uit het verleden natuurlijk geen garantie voor de toekomst.’

Lees verder in ROm 9, september 2017