'Parkeertarieven rijzen de pan uit', was de kop die Detailhandel Nederland bijvoegde bij het persbericht waarin de 'belangrijkste' mediaconclusie uit het rapport wordt belicht. Van Detailhandel Nederland snap ik best dat ze inspelen op de weerstand van de consument met betrekking tot parkeertarieven, maar je mag toch ook verwachten dat men in de media de gebrekkige regionale scope en samenwerking tussen ondernemers flink agendeert.
Zorgelijke uitkomsten
Dat is namelijk de meest schokkende en zorgelijke uitkomst van het rapport. Slechts 16 van de 36 onderzochte gemeenten erkent het cruciale belang van regionale afstemming en samenwerking. De retailmarkt is bij uitstek regionaal en zonder regionaal perspectief is de waarde van een retail- en binnenstadvisie gering. Tweede zorgelijke uitkomst is dat ook maar 16 van de 36 gemeenten actief samenwerking met ondernemers en eigenaren bevorderen. Dit zijn dus 20 gemeenten te weinig. Het is echter zeker niet alleen maar kommer en kwel in retailland. Gelukkig bevestigt ook Detailhandel Nederland de trend dat 'kloppende' binnensteden hoog op de lokale agenda staan, maar tegeijkertijd moeten er stappen worden gezet zoals ook blijkt uit deze eerdere analyse.
Mooie boodschap is dat leegstand van winkels afneemt, omdat meer en meer wordt ingezet op transformatie van winkels. Detailhandel Nederland bevestigt mijn bevindingen dat de retailmarkt verduurzaamt en ook de landelijke Retailagenda heeft hier zeker aan bijgedragen. Ik deel ook de nuchtere kijk van Detailhandel Nederland op online als een van de factoren die zorg voor snelle veranderingen op de retailmarkt en toename van leegstand. Te makkelijk wordt online echter gebruikt als excuustruus voor de problemen op de retailmarkt, terwijl er dus veel meer aan de hand is.
Te makkelijk wordt online gebruikt als excuustruus voor de problemen op de retailmarkt
Eenzijdige oplossingen
Grootste gemis is dat te eenzijdig wordt gedacht in retailoplossingen, terwijl binnensteden al lang geen places to buy meer zijn, maar places to meet and be. Gegevens over huidig aantal bewoners, gepland aantal woningen en vierkante meters werkruimte worden vaak niet meegenomen in visies net als behoefte aan meer groen, water en hoogwaardige openbare ruimte. In de breedte is het ronduit opmerkelijk hoe weinig we weten over de binnenstad als wellicht lokaal grootste werkgever. Het SIA onderzoeksproject Ondernemende Binnenstad dat ik leid legt juist de nadruk op de economische en ondernemende kant van de binnenstad als onderdeel van retailvisies.
Natuurlijk is een visie niet dé oplossing, maar het feit dat een derde van de gemeenten een gedateerd retailkader hebben, strookt niet met alle lokale paniek en aandacht voor de problemen in de retail van de afgelopen jaren. Ik geloof niet in de verbodsplanologie van de meeste retailvisies en zie meer in actuele bredere binnenstadsvisies, maar helemaal geen kader hebben, is zorgelijk. Marktpartijen en ondernemers vragen namelijk wel om richting en een kader.
Blijkbaar zijn de afspraken van de RetailDeals te vrijblijvend en is een actueel kader geen vereiste.
Juist kwetsbare binnensteden als Emmen, Heerenveen, Lelystad en Vlissingen zouden een actueel kader moeten hebben om keuzes te maken tussen kansrijke en kansloze delen in de binnenstad. Blijkbaar zijn de afspraken van de RetailDeals te vrijblijvend en is een actueel kader geen vereiste. Gelukkig maken de sterkere centra Breda en Enschede de gedateerde visies deels goed door met een wervend kader in aanmerking te komen voor Beste Binnenstad 2017-2019. Tevens beschikken sterke binnensteden als Eindhoven, Zwolle en Groningen al over wervende binnenstadsvisies in plaats van updates van de enigszins gedateerde retailvisies. De stevige kritiek van Detailhandel Nederland op de 11 jaar oude retailvisie van Zoetermeer is extra wrang gelet op de outletdromen van deze stad waarbij ze 20.000 nieuwe vierkante retailmeters toe willen voegen zonder nuchtere onderbouwing.
Keuzes maken
We zijn er nog niet, maar het is goed te zien hoeveel gemeenten bezig zijn met het terugdringen van retailmeters. Er is, vanuit onder meer Detailhandel Nederland, nog wel wat werk te doen om gemeenten te wijzen op het feit dat vrijwel alle centra dit moeten doen en retail plaatsmaakt voor andere functies.
Voor de toekomst van retail is dit veel belangrijker dan de jaarlijkse herhaaloefening dat parkeren altijd te duur is en op diverse plekken wer wordt geroepen dat parkeren gratis moet. Juist steden die kwetsbaar zijn kunnen anno 2017 niet meer wegkomen met de uitkomst dat men geen actuele visie heeft, niet kiest tussen kansrijk en kansarm en geen meters terugdringt. Met name Alkmaar, Apeldoorn, Dordrecht, Ede, Emmen, Heerenveen, Leeuwarden, Lelystad en Zoetermeer hebben de binnenstad in dit opzicht niet op orde. Laten we het hebben over de echte structurele en duurzame oplossingen en laten we werken aan een kloppend hart en ons minder laten leiden door het jaarlijkse parkeerritueel.
