Online-retailers doen het beter dan ooit. In het FD van begin augustus stelde belegger Erwin van Zuidam de vraag of online retailer Amazon niet té hard groeit, om deze vraag gelijk ontkennend te beantwoorden. Van Zuidam: ‘Amazon is niet alleen een koopplatform, maar ook een marketingplatform. Als ik een nieuwe rugzak wil, heb ik binnen vijf minuten een beeld van het aanbod. Dat is efficiënter dan de winkelstraat aflopen, of dan via Google naar rugzakken zoeken. Op die manier is Amazon zo succesvol dat ze een omzetstijging behalen waarmee ze in feite iedere maand een paar winkelketens opeten’.

Amazon is dus de schuldige. Natuurlijk, er zijn evengoed winkelconcepten die heel goed presteren: om te beginnen is er het ongeëvenaarde succes van de Action en zegevieren de outlets. Onlangs toonde Hans van Tellingen, directeur Strabo, aan de hand van harde cijfers op Stadszaken.nl dat de Rotterdamse Markthal een ‘overdonderend succes’ is, de slechte pers hier en daar ten spijt.

Maar de Markthal en de outlets hebben eigenlijk weinig meer met het concept ‘winkel’ van doen, dat in lang vervlogen tijden twee kilometer hoofdstraat claimde in een middelgroot regiocentrum als Haaksbergen. Die winkels voedden de regionale monden en voorzagen de inwoners op z’n tijd van nieuw schoeisel, ondergoed of een hoed.

Vandaag de dag zijn al die winkels niet meer nodig. Ook de Markthal en de outlets hebben überhaupt geen ‘nut’, zou je kunnen zeggen. Maar juist daarin schuilt het succes van die concepten: ze leunen bijna voor bijna 100% op luxe-aankopen (Markthal) en vrijetijdseconomie (outlets). Het succes van de Action is heel Hollands: als iets goedkoop is gáán we ervoor, of we het nu nodig hebben of niet. Voor de Action en de Rotterdamse Markthal zijn de statistieken gunstig: De rijken worden rijker en de armen armer, en daarmee ook de potentiële klandizie van de twee uitersten in het prijzenspectrum.

Maar wat de binnenstadeconomie vooral nieuw perspectief biedt, is de explosieve groei van de vrijetijdseconomie. Het aantal toeristische bezoekers aan Amsterdam verdubbelde sinds 2011 en de toeristische druk zal door wereldwijde welvaartsgroei exploderen.

In het binnenland neemt de digitalisering en robotisering ons werk uit handen en daarmee wordt een lijn uit het verleden doorgetrokken die laat zien dat technologische ontwikkeling tot een verkorting van onze werkweek leidt, en daarmee een toename van de vrije tijd. Sterker: het is niet ondenkbaar dat veel mensen in de nabije toekomst een basisinkomen krijgen, en überhaupt niet meer hoeven te werken, omdat er geen werk is.

Je kunt van mening verschillen en zelfs zorgen hebben over de vraag hoe mensen die overmaat aan vrije tijd gaan besteden. Maar als je niet te moralistisch bent aangelegd, zou ik zeggen: profiteer ervan.

Dat deden ze ook in het Duitse stadje Bad Münstereifel, waar het gemeentebestuur samenspande met de aanbieder van outletcentra. Niet om een outletcentrum te bouwen op vijf kilometer afstand van het oude stadje, maar de outlet-stores over leegstaande panden in het hart van het zieltogende kuuroord van weleer te verspreiden. Over smaak kun je twisten, maar Bad Münstereifel bruist als nooit tevoren.